امیر محمودزاده - ریاست پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی و پدافند غیرعامل شاخص پروژه
محمدرضا محبوب فر - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه اصفهان

آینده پژوهی یکی از علوم استراتژیک می باشد که در حوزه فناوری های نرم قرار می گیرد. متأسفانه این رشته تاکنون در کشورایران آنچنان مورد توجه قرار نگرفته است و شاید بتوان گفت این علم برای اکثر اساتید و پژوهشگران داخلی ناشناخته است. باتوجه به گستردگی تخصص های آینده پژوهی در جهان و راه اندازی رشته ای با نام آینده پژوهی و یا آینده نگاری در جمهوری اسلامی ایران در زمان فعلی، انجام مطالعه ای در زمینه بررسی جایگاه برنامه ریزی آینده پژوهی در نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران و ایجاد و توسعه رشته های مرتبط با این حوزه، ضروری به نظر می رسد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش کار، توصیفی- تحلیلی با استفاده از شیوه کتابخانه ای است. در مرحله اول پژوهش، با مطالعه تحقیقات و مستندات پیشین در بخش ها و حوزه های گوناگون جهان و ایران به مطالعه رشته آینده پژوهی در جهان و ایران پرداخته شد و سپس با مقایسه نظرات گوناگون متخصصان و اساتید در این زمینه، سیاستهای مشخص و مدون اجرایی نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران در راستای توسعه رشته آینده پژوهی و برنامه ریزی آینده پژوهانه در نظام آموزش عالی شناسایی گردید و در راستای مرتفع نمودن چالش های پیش روی فضاهای دانشگاهی و تحقیقاتی کشور، راهکارهایی پیشنهاد گردید. بنا بر نتایج این پژوهش، مهمترین چالش اصلی نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران در حوزه آینده پژوهی، ناآگاهی و ضعف بینش نخبگان جامعه نسبت به این موضوع است. این مسئله، ضرورت توجه به بحث آموزش نیروی انسانی کارآمد و متخصص در این حوزه را، در کشور ایران مشخص می نماید. بر این اساس، ضروری است تا هر چه سریع تر، طرحی جامع برای توسعه رشته آینده پژوهی و ایجاد دوره های مختلف آینده پژوهی، با همکاری وزارت علوم، پژوهشگاه های فعال و مؤسسات آینده پژوهی کشور تهیه گردد.

آینده پژوهی، جمهوری اسلامی ایران، برنامه ریزی آینده پژوهانه، نظام آموزش عالی