محمدسعید جبل عاملی - دانشیار دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران
فرناز برزین پور - استادیار دانشکده صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران
سکینه ارباب - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی
محمدرضا شریفی - رئیس خدمات فنی پروژه های مجتمع فولاد مبارکه اصفهان

امروزه افزایش هزینه و پیچیدگی های موجود در پروژه ها از یک سو و افزایش عدم قطعیت ریسک های موجود در محیط های تجاری از سوی دیگر باعث شده است که مدیران پروژه به منظور کاهش خطر پذیری و ا نحراف پروژه از اهداف تعیین شده، استفاده از مدیریت ریسک را در برنامه ریزی و کنترل پروژه ها، سرلوحه فعالیت های خود قرار دهند. امروزه دیگر بر هیچ یک از صاحب نظران مدیریت پروژه پوشیده نیست که عدم استفاده از مدیریت ریسک، پروژه را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد کرد. علی رغم منافع حاصله، معضلی که اکثر سیستمهای مدیریت ریسک در سازمان های پروژه محور، با آن مواجه می باشند، عدم توجه به تشابه های موجود در بین پروژه ها و استفاده مؤثر از این رابطه در راستای بهبود هر چه بهتر روند مدیریت ریسک می باشد. پروژه ها اگر چه از لحاظ محصول و خدمات نهایی، م نحصر به فرد می باشند اما از بسیاری جهات، شبیه به هم بوده و دانش پروژه می تواند به عنوان یک اطمینان و پایگاه مناسب، برای استفاده از این شباهت ها و تجربیات پروژه های گذشته، برای برنامه ریزی دقیق تر در پروژه های آتی مورد استفاده قرار گرفته و به انجام بهتر آن ها کمک نماید. در همین راستا، در مقاله حاضر، سعی شده است با طراحی یک سیستم خبره، دانش ریسک مربوط به پروژه های مشابه خاتمه یافته و مطالعات انجام شده توسط متخصصین ریسک در پروژه های قبلی، کسب و جهت پیش بینی و مدیریت ریسک در پروژه های آتی، مورد استفاده مجدد قرار گیرد و بدین ترتیب، از طریق کاهش دوباره کاری ها به صرفه جویی در زمان و هزینه در پروژه ها کمک کرده و باعث افزایش مزایای حاصله از فرایند مدیریت ریسک گردد. در همین راستا، در مقاله حاضر، یک سیستم خبره مبتنی بر قاعده، طراحی گردیده است. دانش ریسک اکتسابی از پروژه های قبل، بصورت مجموعه ای از قوانین "اگر... آنگاه" در پایگاه دانش ذخیره شده و با استفاده از روش استنتاج زنجیره پیشرو، جهت پیش بینی و مدیریت ریسک در پروژه های آتی، مورد بازیابی قرار می گیرد. سیستم خبره طراحی شده، با اطلاعات بدست آمده از یک پروژه واقعی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان، بطور عملی مورد اعتبار سنجی قرار گرفته است.

مدیریت ریسک، سیستم خبره، سازمان های پروژه محور