عبدالرضا کواری - غضو کانون بانکداری اسلامی بانک کشاورزی
حسین راحلی - دانشیار دانشگاه تبریز

در بانکداری اسلامی ایران وجوه به شکل سپرده جذب و تسهیلات درقالب یکی از عقوداسلامی اعطا می شودهر یک از عقوداسلامی مستلزم فرارم بودن شرایط خاصی بوده و بانک را ملزم به انجام فعالیت خاصی می نماید این مقالهضمن بررسی عقود مزارعه ومساقات، احکام و جایگاه آنها را بین تسهیلات بانکهای ایران بررسی می نماید معدود پژورش هایی که در مورد این عقودانجام شده تنها به سهم عامل زمین در آنها پرداخته است به علت نقد پذیری کمعامل زمین و حتی غیر قابل مبادله بودن آن در بسیاری جوامع روستایی کارایی این عقود در عمل به درستی معرفی نشده است در حالی که در شریعت تمام عوامل تولید امکان ورود به این مبخث را دارند که این خود باب جدیدی رادرکاربردشان می گشاید هرچندعقود مورد استفاده در بانک های ایران همگی از عقود صحیح می باشند ولی آنچه درعمل مورد استفاده قرارمی گیرد در بسیاری از موارد خالی از اشکال نیست که در این بین عقود مضاربه و سلف که در تامین مالی کوتاه مدت بخش کشاورزی کاربرد دارند قابل جایگزینی با عقود مزارعه و مساقات هستند با بکارگیری این عقود احتمال بکارگیری تسهیلات در امور کشاورزی که مورد نظر مقامات مربوطه و برنامه های توسعه کشاورزی می باشد افزایش می یابد که در نهایت به توسعه روستاها و افزایش اشتغال و نیل به اهدافی همچون خودکفایی در کشاورزی خوارد انجامید، همچنین با جلوگیری از خروج منابع بخش کشاورزی مدیریت منابع و در نهایت نقدینگی را در بخش رای مختلف اقتصاد آسان تر خوارد نمود این مقاله با روش اسنادی سعی درتبیین این موضوع دارد

مزارعه، مساقات، عقود اسلامی، تامین مالی