مسعود یقینی - مسئول مکاتبات، استادیار، دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران، تهران، ایران
نریمان نیکو - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران، تهران، ایران
محمد تمنایی - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

با توجه به تقاضای روزافزون حمل و نقل ریلی، نیاز به افزایش ظرفیت در گلوگاه های ریلی گریز ناپذیر است.به همین منظور، باید با بکارگیری تمهیدات لازم، مشکل ظرفیتی این مسیرهای ریلی برطرف شود. هدفاز این پژوهش، ارایه روشی برای بررسی راهکارهای مناسب جهت افزایش ظرفیت گلوگاههای ریلی است. ظرفیت مسیرهای ریلی به پارامترهای زیرساخت، ناوگان و بهره برداری وابسته است. در این مطالعه، یک مدلبهینه سازی جدید بر مبنای جریان چند کالایی برای مدل سازی مسیر ریلی و محاسبه ظرفیت، ارایه شده است. ورودیهای مدل، شامل خصوصیات مسیر ریلی و نوع قطارها است. از جمله مهم ترین محدودیتهای استفادهشده در این مدل می توان به محدودیت انواع قطارها و تعداد خطوط پهلوگیری در ایستگاهها اشاره کرد. همچنین در این مقاله، برای ارزیابی عملکرد سناریوهای مختلف افزایش ظرفیت در مسیرهای ریلی، شاخصهایمناسب بر مبنای ظرفیت و هزینه ارایه شده است. از مدل ارایه شده برای ارزیابی راهکارهای مختلف افزایش ظرفیت مسیر ریلی بادرود-اردکان به عنوان یکی از تنگناهای ظرفیتی کشور، استفاده شده است. نتایج مدل نشان می دهد که بر اساس درصد افزایش ظرفیت، احداث دو نقطه جدایی جدید با دو خط پهلوگیری مابینهر دو ایستگاه موجود بهترین گزینه محسوب می شود. بر اساس هزینه افزودن یک قطار، احداث دو نقطه جدایی جدید با یک خط پهلوگیری مابین هر دو ایستگاه موجود بهترین انتخاب است. در نهایت، بر اساس نسبت ظرفیت به هزینه، احداث یک نقطه جدایی جدید )دارای یک خط پهلوگیری( مابین هر دو ایستگاه موجود بهترین انتخاب محسوب می شود.

ظرفیت مسیر، سناریوهای افزایش ظرفیت، برنامه ریزی حم لونقل ریلی، بهینه سازی، راه آهن ایران