جبارعلی ذاکری - مسئول مکاتبات، دانشیار، دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران، تهران، ایران
بهروز میرفتاحی - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران، تهران، ایران

یکی از مهم ترین پارامترهایی که می بایست در طول مدت بهره برداری از خط آهن مد نظر قرار گیرد،پایداری جانبی آن است. در طول عمر خط آهن، نیروهای جانبی مختلفی بر آن اعمال می شوند. این نیروهاعمود بر محور اصلی خط بوده و ناشی از مولفه جانبی نیروی اصطکاک بین چرخ و ریل، نیروی جانبی وارده از لبه چرخ به ریل و کمانش ریل ناشی از تغییرات نیروی محوری ریل از جمله تغییر دمای ریل است.هنگام اعمال نیروی جانبی، عوامل مختلفی از جمله ریل، تراورس، بالاست و ادوات اتصال تا حد ممکن از تغییر شکل جانبی خط جلوگیری می کنند. یکی از راههای جلوگیری از تغییر شکل ناخواسته جانبی خط و همچنینکاهش هزینه های هنگفت تعمیر و نگهداری، افزایش سختی جانبی خط است. در این مطالعه میدانی، ضمن معرفی تراورس بتنی اصطکاکی، با بکارگیری تراورسهای بتنی اصطکاکی و استفادهاز روش جابجایی جانبی پانل خط، به بررسی تغییرات سختی جانبی خط آهن با تراورسهای معمولی و اصطکاکی در قوس با شعاع 250 متر پرداخته می شود.نتایج حاصل از بررسیهای میدانی نشان داد که سختی جانبی خط در هنگام بکارگیری تراورسهای بتنی اصطکاکی، حداقل 1/ 79 برابر سختی جانبی خط در هنگام بکارگیری تراورسهای بتنی معمولی است. بنابراین با توجه به نتایج آزمایشهای میدانی، می توان به منظور افزایش سختی جانبی خط و در نتیجه کاهش تغییر شکل جانبی آن، از تراورسهای اصطکاکی به جای تراورسهای معمولی استفاده کرد

خط آهن، مقاومت جانبی، تراورس بتنی اصطکاکی، آزمایش میدانی