فریده شکاری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
علی مهرآفرین - عضو هیئت علمی، گروه پژوهشی کشت و توسعه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
رضا حاجی آقایی - عضو هیئت علمی، گروه فاروماکوگنوزی و داروسازی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
مریم لرز قدیری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران

تولید و عرضه کودهای شیمیایی و همچنین مصرف آنها در خاک به تدریج از کیفیت محصولات زراعی و باغی می کاهد و به تخریب محیط زیست و چرخه طبیعت منجر می گردد. لذا تحقیق و تولید فرآورده های زیستی از جمله محرک های زیستی از اقدامات اساسی می باشد. بر این اساس به منظور بررسی اثر محرک های زیستی (کادوستیم، فسنوترن، هیومی فورته و آمینول فورته) بر صفات کمی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago psyllium)، تحقیقی در سال زراعی 1390-1389 در گلخانه تحقیقاتی گروه پژوهشی شت و توسعه پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد داانشگاهی واقع در کرج، به صورت طرح گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل محرک های زیستی با دو سطح 0/75 و 1/5 میلی لیتر در گلدان و یک تیمار کود شیمیایی NPK و همچنین یک تیمار شاهد (بدون کاربرد محرک های زیستی و کود شیمیایی) در نظر گرفته شد. محلول پاشی در چهار مرحله به فاصله 15 روز یک بار انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر طول ریه، ارتفاع گیاه، طول و عرض برگ، طول سنبله (P<0.05)، قطر طوقه، تعداد ساقه های جانبی، تعداد برگ در بوته، تعداد سنبله در بوته (P<0.01) اثر معنی داری داشت و بر عرض سنبله اثر معنی داری را نشان ندادند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین طول ریشه، قطر طوقه، تعداد برگ در بوته، طول و عرض برگ و طول سنبله در تیمار کادوستیم 1/5 میلی لیتر در گلدان و بیشترین تعداد ساقه های جانبی و تعداد سنبله در بوته با استفاده از کود کامل به دست آمد. همچنین نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین ارتقاع گیاه با اعمال تیمار فسنوترن 1/5 میلی لیتر در گلدان حاصل شد. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش، کاربرد کودهای زیستی، سبب افزایش پارامترهای کمی گیاه دارویی اسفرزه شد. بنابراین با توجهب ه نتایج این تحقیق و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، به نظر می رسد که مصرف محرک های زیستی از طریق عرضه پایدار اسیدهای آمینه و نیز وجود عناصر غذایی پرمصرف می تواند سبب کاهش مصرف کودهای شیمیایی در زمینه تولید گیاهان دارویی جهت نیل به سیستم کشاورزی پایدار گردد.

محرک های زیستی، صفات کمی، اسفرزه