اکبر یاری وند - عضو هیات علمی گروه عمران؛ دانشگاه لرستان
سیدنجم الدین الماسی - عضو هیات علمی گروه معدن؛ دانشگاه لرستان

تونــل بزهــل بــه طــول بــیش از هفتــصد متــر در محــل واریانــت ســد بزهــل در امتــداد مــسیر اصــلی خرم آباد - چغلوندی - بروجرد در حال اجراست . از نظر زمین شناسی محدوده تونل در جنوب باختری زون سنندج - سیرجان با سنگهای آهکی شیلی و آهکهای ماسه ای چرتی قـرار دارد . از آنجـا کـه قطـر طراحی تونل در حدود 12 متر است، بـه منظـور سـهولت در اجـرای عملیـات و امکـان انجـام کارهـای حفاظتی تونل در زمان مناسب، حفر تونل طی دو مرحلة فوقا نی و تحتانی در نظر گرفته شده است؛ بـه طوری که ابتدا قسمت فوقانی تونل حفاری شده و پس از اجـرای شـاتکریت، قـسمت تحتـانی تونـل در مرحله بعد حفاری شود . آنالیز تونل با استفاده از روش همگرایی - همجواری برای در نظر گرفتن انـدر کنش الاستو پلاستیک تونل و اجزای سازه ای صورت گرفته است . در این مقاله بـا توجـه بـه تغییـرات مراحل حفاری در حین اجرا نسبت به طراحی اولیه، اثرچنـد مرحلـه ای بـودن آن بـر روی تـنش هـای الاستو پلاستیک اطراف تونل با استفاده از روش المانهای تفاضل محدود بـا نـرم افـزار FLAC مـورد بررسی قرار گرفته است و نتایج حاصله با تن شها وتغییر شـکلهای بـه دسـت آمـده در طراحـی اولیـه، مقایسه شده است . نتایج نشان می دهد مراحل حفاری بر روی توزیع تنشهای الاستو پلاستیک اطـراف تونل و تغییر شکلهای آن تاثیر به سزایی دارد

تونل، حفاری چند مرحله¬ای، الاستوپلاستیک