سیدمحمدجواد موسوی - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته شیمی و حاصل خیزی خاک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، گروه خاکشناسی، فارس، ایران
حبیب الله نادیان قمشه - دانشیار خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
فرهاد خورسندی - استادیار خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد داراب،گروه خاکشناسی، فارس، ایران
سیدهاشم موسوی - دکترای زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان

به منظور مطالعه اثر کلونیزاسیون مایکوریزایی و تراکم گیاهی بر میزان جذب عناصر ماکرو و رشد شبدر برسیم در سطوح مختلف شوری،آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1331 در گلخانه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین )خوزستان( اجرا گردید. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح شوری 1/25و2/5و5و10 دسی زیمنس بر متر(، چهار سطح تراکم گیاهی 2و5و8و11 بوته در گلدان ( و قارچ مایکوریزا با دو سطح )با و بدون استفاده از قارچ مایکوریزا( بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که وزن خشک اندام هوایی، طول ریشه و درصد کلونیزاسیون مایکوریزایی با افزایش تنش شوری کاهش و با افزایش تراکم گیاهی افزایش نشان دادند. تلقیح میکوریزایی کلیه صفات را هم در شرایط شور و هم در تیمار شاهد در کلیه سطوح تراکم گیاهی به طور معنی داری افزایش داد. میکوریزا سبب افزایش شاخص تحمل شبدر برسیم شده و این بهبود در شرایط شوری بالا و افزایش تراکم گیاهی مشهودتر بوده و در مجموع گیاهان درمحیط شور و سطوح تراکم گیاهی بالا وابستگی میکوریزایی بالاتری را نشان دادند. بوته های تلقیح شده با میکوریزا دارای محتوای بیشتری از فسفر و پتاسیم در کلیه شرایط نسبت به گیاهان تلقیح نشده بودند ولی قارچ میکوریزا سبب کاهش محتوای عنصر سدیم در سطوح مختلف تنش شوری در مقایسه با تیمارهای غیر مایکوریزایی گردید. افزایش محتوای عناصر غذایی در گیاهان میکوریزایی نسبت به گیاهان تلقیح نشده می تواند یکی از دلایل افزایش مقاومت این گیاهان به تنش های محیطی باشد

قارچ آربسکولار، تنش شوری، عملکرد بیولوژیک و جذب عناصر ماکرو