فرزانه صفا - دانشگاه علوم پزشکی کرمان
محمد ملکوتیان - مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط وگروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران )
فردوس کردمصطفی پور - مرکز تحقیقات ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

با توجه به اهمیت آب وکمبود منابع آب در ایران، استفاده از آبهای نامتعارف، در مناطقی نظیر استان کرمان میتواند یک اقدام اساسی در حفاظت از منابع آبی کشور به حساب آید. به منظور امکان استفاده از پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمان برای فضای سبز وکشاورزی به مدت شش ماه از فاضلاب ورودیو پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب نمونهبرداری شد و پارامترهای، TDS ، TSS ، COD ، BOD ، pH ، قلیائیت، کلیفرم کل وکلیفرم مدفوعی، تخم انگل،کاتیونها، آنیونها، فنل، فرمالدئید، فلوئور، دترجنت و فلزات سنگین)آلومینیم، کروم، کادمیم، باریم، سرب، مس، روی، آهن، منگنز، آرسنیک( در آنها اندازه گیری شد. در نهایت، شاخص های هدایت الکتریکی اندازه گیری و نسبت جذب سدیم و درصد سدیم محلول محاسبه شد. نتایج حاصل از آزمایشها بر روی فاضلاب خام ورودی نشان داد میانگین مقادیر پارامترهای TSS ، BOD ، COD به ترتیب 490و207و379 میلیگرم درلیتر و تعداد کلیفرمهای کلی و مدفوعی نیز به ترتیب 2/5×10 8 و 9 10×13/3 در صد میلیلیتر شمارش شد و در پساب تصفیه خانه پارامترهای فوق به ترتیب 64/4و39/8و74/5 میلیگرم در لیتر و تعداد کلیفرمهای کلی و مدفوعی به ترتیب5 10×48و6 10×3 در صد میلیلیتر بوده است. مقادیر هدایت الکتریکی پساب تصفیه خانه 2/86 دسیزیمنس بر متر وSAR آن 7/04 محاسبه شد. براساس نتایج آزمایش و با توجه به مقایسه پارامترهای اندازه گیری شده در پساب با استانداردهای محیط زیست برای آبیاری و کشاورزی، تعداد کلیفرم کل وکلیفرم مدفوعی بیشتر از استاندارد میباشد. پساب تصفیه خانه کرمان از نظر معیارهای ارائه شده به وسیله سازمان جهانی بهداشت در طبقه B قرار دارد لذا برای آبیاری گیاهان صنعتی و علوفه ای، مراتع، چمنزارها و درختان غیرمثمر قابل استفاده است. پساب موجود از نظر غلظت فلزات سدیم، بور، کلرور و بیکربنات در رده محدودیت کم تا متوسط واز نظر شوری، در رده محدودیت شدید بر اساس دستورالعمل FAO قرار گرفت. بنابراین، برای کشت گیاهانی که آستانه تحمل آنها بیش از غلظت عناصر فوق در پساب است بلامانع میباشد. در مجموع، پساب تصفیه خانه شهر کرمان میتواند برای کشاورزی و کشت گیاهان صنعتی و علوفهای مقاوم به شوری و مقاوم به غلظت متوسط یونهای سدیم، کلرور، بور و بیکربنات مناسب باشد

پساب، تصفیه خانه فاضلاب، کشاورزی، کرمان، لجن فعال