شهرزاد کبیری نژاد - دانشجوی دکتری شیمی و حاصلخیزی خاک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان،
محمود کلباسی - استاد خاکشناسی، شیمی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
امیرحسین خوشگفتارمنش - دانشیار خاکشناسی، شیمی و تغذیه گیاه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
مهرا هودجی - دانشیار خاکشناسی، آلودگی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

بازگرداندن بقایای گیاهی به خاک اثرات مطلوبی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می گذارد. در واقع بقایای گیاهی میتواند ازطریق تاثیر بر شرایط خاک مانند پهاش و... نقش مهمی در حاصلخیزی خاک و چرخه عناصرکممصرف در خاک داشته باشد. در نتیجهبه منظور بررسی اثر کاربرد بقایای گیاهی در خاک، آزمایش مزرعهای با طرح کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنجتیمار بقایای گیاهان )سورگوم، شبدر، آفتابگردان و گلرنگ( و شاهد در یک خاک آهکی تحت کشت گیاه گندم انجام گردید. ابتدا بقایای گیاهان در ابعاد 0/5 تا 2 سانتیمتری خرد و 21 روز قبل از کشت گیاه گندم به مقدار 7 تن در هکتار به خاک اضافه شدند. پس از برداشت گیاه گندم، نمونههای خاک تحت تاثیر بقایای گیاهان مختلف برای بررسی اثر تیمارها بر برخی ویژگیهای خاک و غلظت منگنز و مسقابل دسترس خاک و تعیین قابلیت جذب آنها برای گندم، مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد کاربرد بقایای گیاهی مقدار پهاش خاک و قابلیت هدایت الکتریکی خاک را کاهش داد. همچنین کاربرد بقایای گیاهی سبب افزایش درصد ماده آلی خاک و غلظت کربن آلی محلول خاک شد. بیشترین افزایش مقدار ماده آلی خاک و غلظت کربن آلی محلول خاک با کاربرد بقایای شبدرایجاد شد. غلظت منگنز و مس قابل دسترس خاک با کاربرد بقایای گیاهی در مقایسه با شاهد افزایش یافت، که بقایای شبدر بیشترین افزایش را ایجاد کرد. شبدر با کاهش بیشتر پ هاش خاک و افزایش کربن آلی محلول خاک، در مقایسه با سایر گیاهان در افزایش منگنز و مس قابل دسترس برای گندم موثرتر واقع شد

بقایای گیاهی، کربن آلی محلول خاک، درصد ماده آلی- مس قابل دسترس، منگنز قابل دسترس