داریوش یاراحمدی - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه لرستان
سعید بساطی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه لرستان
پارسا غلامی - آمنه صفری آموزش و پرورش اسلام آباد غرب
امنه صفری

در پژوهش‌های علمی به ویژه اقلیم‌شناسی انتخاب روشی که بهترین و دقیق‌ترین خروجی ونتایج را داشته باشد. حائز اهمیت است و از طرفی دریاچه ارومیه نیز یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران هست که تغییر در آن به صورت سیستمی و زنجیروار تأثیرات گسترده‌ای در وضعیت اقلیمی و شرایط اقتصادی – اجتماعی و هیدرولوژی خواهد گذاشت. لذا وکاوی و بررس روش‌های مختلف آماری و ارتباط نوسان‌های سطح آب دریاچه ارومیه با تغییرات عناصری چون دما و بارش مهم‌ترین هدف این تحقیق هست، بدین منظور سری‌های زمانی دما، بارش و نوسان‌های سطح آب دریاچه طی دوره آماری 1981-2010 جمع‌آوری و تنظیم گردید. برای اطلاع از همگنی و تصادفی بودن داده‌ها و احتمال هرگونه روند در سری‌های زمانی از آزمون پارامتریک رگرسیون چند متغیره برای داده‌های وابسته دما و آزمون توکی برای داده‌های مستقل (دهه) دما و بارش و آزمون‌های ناپارامتریک من کندال برای داده‌های بارش مناسب تشخیص داده شدند و در نهایت این آزمون‌ها توانایی پوشش، واکاوی و بررسی داده‌ها را داشتند. مدل‌های رگرسیون، افزایش دما و در دهه دوم و سوم و کاهش شدید بارندگی در دهه دوم و به تبع آن کاهش سطح آب در دهه سوم را ثابت کرده و نشان می‌دهند که 48 درصد نوسان‌های آب دریاچه توسط متغیرهای دما و بارش توجیه‌پذیر است. آزمون توکی ثابت کرد که در دهه‌ی دوم و سوم دما با روند شدید تری روبرو بوده است. آزمون آماری و گرافیکی من کندال نیز نشان داد که تغییرات بارش به صورت نوسان بوده است تا تغییرات بلندمدت.

روش‌های آماری، بارش تراز‌آب، دما، دریاچه ارومیه