سیدمسعود سلیمان پور - دانش آموخته دوره دکتری تخصصی علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
حسن احمدی - استاد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مجید صوفی - استادیار و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
علی سلاجقه - دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

بالاترین میزان فرسایش خاک در کشورهای در حال توسعه رخ داده است. در ایران نیز طی دهه های اخیر، این روند افزایش چشمگیری داشته است. در این میان، فرسایش های آبی، و به ویژه فرسایش آبکندی، موجب تغییرات قابل ملاحظه در اراضی و پیامدهای زیان‌بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی شده است. بدین منظور این تحقیق به تعیین آستانه ی کنترل کننده ی کاربری اراضی در گسترش طولی آبکندها در منطقه ی نی ریز، واقع در شرق استان فارس پرداخته است. نتایج موید این موضوع است که مقادیر آستانه ی کنترل کننده ی کاربری اراضی با طول آبکندها رابطه ی معنی دار دارند. به طوری که وجود اراضی بایر و زراعی (دیم زارهای کم بازده)، باعث افزایش طول آبکندها می گردند. نتایج نشان داد در صورتی که به طور متوسط، در محدوده ی ایجاد آبکند، مساحت اراضی بایر به بیش از 077/0 هکتار و اراضی زراعی به بیش از 067/0 هکتار برسد و طول آبکندها از مرز 7/22 متر فراتر رود؛ گسترش و پیشروی آبکندها را شاهد خواهیم بود. لذا توصیه می شود اراضی بایر و دیم زارهای کم بازده، به مراتع تبدیل شوند و راهکارهایی چون استفاده ی صحیح از اراضی، متناسب با پتانسیل آنها، حفظ پوشش‌گیاهی و مدیریت مناسب مراتع، در اولویت برنامه های مدیریتی و حفاظتی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گردد.

آبکند، آستانه، کاربری اراضی، گسترش طولی، نی ریز