ناصر نادریان - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت برنامه ریزی و آموزش محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس
محسن دهقانی - استاد یار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس
سیدعلی جوزی - دانش یار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

آب یک مسئله مهم در طراحی و راه اندازی معادن است و در این مسیر میتواند مشکلات زیست محیطی نظیر فرو نشینی سطح ایستابی، انحراف آبراهه ها، نگهداشت آب در استخر های باطله و آلودگی آب را در پی داشته باشد لذا با توجه به اهمیت آب در حیات موجودات زنده در عملیات معدنکاری باید سعی شود تا حتی المقدور کمترین صدمه به منابع آبی وارد آید .در مطالعه حاضر، پتانسیل آلودگی آبهای زیرزمینی این دو دشت با استفاده از روش DRASTIC مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. بدین منظور، ابتدا ضمن بررسی وضعیت استقرار معادن شن و ماسه و چگونگی موقعیت آنها نسبت به منابع آبهای زیر زمینی، نقشه پراکنش معادن شن و ماسه و نیز پراکنش چاه های بهره برداری آب در دو حوزه آبریز دشتهای ایسین شرقی و سرخون تهیه گردید. سپس به منظور بررسی میزان تاثیر گذاری منابع معدنی و تاثیرپذیری منابع آب های زیرزمینی اقدام به انتخاب شش معدن شن و ماسه بالادست منطقه، شش چاه آب پذیرنده و یک چاه شاهد در پایین دست انتخاب شده و طی دو مرحله (فصول پر باران و کم باران) و هر نوبت سه تکرار از منابع آب و خاک نمونه برداری شده و پارامترهای دما، شوری، pH ،کدورت، هدایت الکتریکی ، سیلیکات، کلسیم، سختی، منیزیوم،آهن و آلومینیوم مورد سنجش قرار گرفت.بررسی های آماری نشان داد که میزان مواد آلاینده مورد نظر از سمت منابع تولید به سمت منابع پذیرنده از آهنگ رشد معنی داری برخوردار می باشد ( 05/0 < p).نقشه های آسیب پذیری دشتهای ایسین شرقی و سرخون تهیه شده بر مبنای روش DRASTIC و تکنیک درونیابی کریجینگ نشان داد که شاخص آسیب پذیری دشت ایسن شرقی و دشت سرخون به ترتیب 47 تا184 و 93 تا137می باشد.بررسی مقایسه ای بین دو دشت یاد شده از لحاظ میزان آلاینده های معادن بالادست نشانگر این موضوع است که دشت ایسین بنا به آسیب پذیری به علت شیب کمتر از آسیب پذیری بالاتری برخوردار می باشد. اما دشت سرخون به لحاظ شوری از حساسیت بالاتری برخوردار می باشد .که علی رغم درجه آسیب پذیری کمتری که از لحاظ شاخص درستیک دارا می باشد بدلیل موقعیتی که نسبت به منابع طبیعی آلاینده های معدنی که برخوردار است وضعیت حساس تری نسبت به دشت دارا می باشدپیشنهاد میگردد که برای کلیه واحدهای صنعتی و معدنکاری محدوده مورد مطالعه، برنامه مدیریت زیست محیطی و طرح احیاء ، مرمت و بازسازی معادن ارائه شده و اجرا گردد.

مدیریت زیست محیطی، DRASTIC ، آب زیر زمینی ، شوری ، آسیب پذیری ، معادن شن و ماسه ، تاثیر گذاری ، تاثیرپذیری ، دشت ایسین شرقی ، دشت سرخون