رضا شریفیان عطار - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی دانشگاه پیام نور مشهد
سیدعلی مظهری - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور
حامد سعیدی رضوانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس
علیرضا نصیری خانقاه - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

امروزه استفاده گسترده از عناصر گروه پالاتین(PGE) در تولید مبدل‌های کاتالیزوری، باعث بالارفتن غلظتهای زیست محیطی آنها و بروز پیامدهای زیانبار بویژه در مناطق شهری و محدوده جاده‌های پرتردد شده است. رهاسازی PGE از خودروها به دلیل فرسایش دمایی و مکانیکی مواد کاتالیزگر منجر به سطوح افزایش‌یافته آنها در محیط زیست شده است. با توجه به اینکه بسیاری از نمک‌های فلز پلاتین، سمی شناخته شده و پتانسیل قابل ملاحظه‌ای برای ایجاد واکنشهای فوق حساس در افراد آسیب‌پذیر دارد لذا این مطالعه به بررسی آلودگیهای زیست محیطی ناشی از PGEها در مناطق شهری و کنار شبکه راه‌ها می‌پردازد. مطالعه نشان می‌دهد که در خاکها قابلیت انحلال‌پذیری Rh و Pt کم بوده و بیشترین قابلیت انحلال در شرایط اسیدی رخ می‌دهد. بر اساس نتایج بدست آمده رهاسازی PGE ناشی از خودروها باعث افزایش قابل ملا‌حظه‌ای در غلظت Pt, Pd, Rh شده که هم انسان و هم محیط زیست را در معرض خطر قرار می‌دهد. غلظت PGE درون جاده‌ها معمولاً به صورت قابل توجهی بیشتر از سطوح زمینه شاخص (g kg-1 μ1>) بوده و در طول زمان افزایش می‌یابد. بالاترین غلظت PGE در 10 متری کنار جاده با بیشترین سطح مشاهده‌شده در خاک‌ها مستقیماً درون جاده‌ها مشاهده شده است. سطوح، معمولاً با افزایش فاصله از کنارجاده به سرعت کاهش می‌یابد. بالاترین غلظت زیست‌محیطی‌ PGE به صورت مکرر درون جاده‌ها با سنگین‌ترین ترافیک و محدودیت سرعت رخ می‌دهد. مطالعات پایش زیستی گسیل PGE نشان داده است که گیاهان، درختان، چمن و خزه‌ها در مجاورت خیابان‌های با حجم ترافیک بالا معمولاً دارای غلظت‌های افزایش‌یافته‌ای از این فلزات هستند.

PGE، اثرات زیست‌محیطی، گروه پلاتین، مبدل‌های کاتالیزوری