مریم گهرپور - دانشجوی اسبق کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محسن جلالی - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

راندمان جذب فسفر از کودهای فسفره در مناطق خشک و نیمه خشک بدلیل تثبیت فسفر در خاک های آهکی بسیار پایین می باشد. منابع آلی قابل تجدید مانند مانده های گیاهی می توانند در افزایش فراهمی فسفر در خاک های آهکی نقش قابل ملاحظه ای داشته باشند. در این تحقیق جذب و واجذب فسفر در 10 خاک آهکی تیمار شده با چهار نوع بقایای گیاهی شامل: بقایای آفتابگردان، سیب زمینی، گندم و میوه با نسبت c/p مختلف بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که این بقایا باعث کاهش معنی دار جذب و افزایش معنی دار رهاسازی گردیدند. داده های جذب و واجذب به خوبی با معادله لانگ مویر توصیف شدند. ماکزیمم جذب در خاک های شاهد mg kg-17/889 بود. در خاک های تیمار شده با بقایای گیاهی ماکزیمم جذب در آفتابگردان(mg kg-10/1146) و مینیمم جذب در گندم(mg kg-11/222)مشاهده شد. درخاک های تیمار شده ماکزیمم جذب فسفر توسط خاک به طور معنی داری در اثر تیمار با بقایای گندم کاهش یافت. لذا افزودن بقایای گندم در خاک های آهکی می تواند در کاهش تثبیت فسفر در خاکهای آهکی مفید باشد. در مطالعه واجذب فسفر، بیشتر فسفر جذب شده به وسیله خاکهای تیمار شده، در خاک باقی ماند که علت آن می تواند جذب برگشت ناپذیر فسفات روی اجزای خاک به علت تشکیل کمپلکس های دو دندانه ای قوی، نفوذ و پخشیدگی یون های فسفات جذب شده روی سطوح داخلی اجزای خاک باشد. در بین خاکهای تیمار شده، در خاک تیمار شده با بقایای گندم بیشترین واجذب فسفر(mg kg-16/1158) اتفاق افتاد.

انکوباسیون، بقایای گیاهی، تجزیه، فسفر جذب و واجذب