اسحاق مهدی پوربیرگانی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
مهدی قمشی - استاد دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
امید توانا - کارشناس ارشد شرکت مهندسین مشاور آب ورزان و مدرس مدعو دانشگاه پیام نور

انحراف آب از مسیر اصلی آن برای مقاصد مختلف از جمله کشاورزی به کمک آبگیرها صورت می گیرد. با توجه به اینکه جریانرودخانه شامل رسوبات ریز و درشت دانه بوده و در مواقع سیلابی، رژیم رودخانه دستخوش تغییراتی ناشی از جابجایی رسوبخواهد شد لذا در اینگونه آبگیرها باید این مشکل مورد بررسی دقیق قرار گیرد . بدین منظور با استفاده از مدل ریاضی Mike11، وضعیت رسوبگذاری و مشکلات ناشی از وجود رسوب در محل آبگیر سردهنه داریون مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد، مدل با دقت بالایی قادر به حل معادله انتقال جرم در شبیه سازی حرکت رسوبات چسبنده می باشد. مقدار متوسط بار رسوبی رودخانه در مقطع سر دهانه در حدود 1571/69 تن در روز برآورد می گردد. بنابراین با ظرفیت حداکثر آبگیری سردهانه به میزان 40 مترمکعب در ثانیه مقدار بار رسوبی به میزان 203 تن در روز بوده که اغلب آنها در حوضچه های ترسیب ته نشین شده و مابقی از طریق شبکه وارد اراضی دشت می گردد. همچنین با قرارگیری سردهانه داریون در قوس خارجی رودخانه و اختلاف رقوم بستر و سطح آب در کمترین حالت به میزان 3/5 متر، از لحاظ امکان آبگیری در محل ورودی سردهنه مشکلی ایجاد نمی نماید. نتایج حاصل از بررسی معادلات انتقال رسوب انگلند-هانسن، لارسنو آیکرز-وایت با مقایسه مقطع عرضی محل قرارگیری آبگیر سردهنه نشان می دهد، که رابطه آیکرز- وایت نسبت به دو رابطهدیگر جواب دقیق تری را ارائه می نماید.

آبگیر ، رسوب گذاری، سردهانه داریون، Mike11