حمید یوسفی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس
رضا عرفان زاده - استادیار گروه مرتعداری دانشکده منابع طبیعی،دانشگاه تربیت مدرس
امید اسماعیل زلده - استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

در این تحقیق به منظور اثر شخم زنی گراز بر مقادیر درصد پوشش گیاهی و خاک لخت در جوامع مختلف مرتعی، دو جامعه گیاهی شامل Festuca ovina – Bromus tomentellus و tomentellus Bromus- Plantago lanceolata انتخاب و هرکدام از جوامع حداقل یک لکه (Patch) که فعالیت شخم زنی گراز در آن مشهود بود، تعیین گردید.در هر لکه 4 پلات 1×1 متر جهت اندازه گیری پوشش مستقر شدند.همچنین تعداد چهار پلات در مناطق تخریب نشده مجاور هر لکه که از نظر خصوصیات محیطی کاملا مشابه توده های تخریب شده بودند و متوسط درصد تاج پوشش گونه های گیاهی برآورد گردید. مقایسه این فاکتورها در جوامع و لکه های مختلف توسط آزمون دانکن در محیط نرم افزار SPSSانجام شد.نتایج نشان داد که درصد پوشش گیاهی مورد محاسبه درخارج لکه های جوامع بیشترین مقدار و در داخل لکه کمترین مقدار را داشتند ولی درصد خاک لخت در داخل بیشتر از خارج لکه بود. همچنین بیشترین ممقدار درصد پوشش در جامعه tomentellus B. و کمترین مقدار آنها مربوط به جامعه F.ovina بود. همچنین اثر متقابل جامعه و لکه داری اختلاف معنی داری در سطح یک درصد بود به طوری که بیشترین مقدار پوشش در جامعه F.ovina و در خارج از لکه و بیشترین مقدار سایر شاخص ها در جامعه F.ovina و در داخل لکه قرار داشتند.

اختلال گراز،پوشش گیاهی،جوامع مرتعی،خاک لخت