میترا حقایقی
رویا لاری
ناصر مهدوی شهری
مسعود فریدونی

مقدمه: دیازینون یکی از سموم ارگانوفسفره است که به طور گسترده برای کنترل آفات در مزارع کشاورزی و باغات به کار می رود.دیازینون به آسانی از طریق روده، سیستم تنفسی و پوست جذب می شود. اثرات سمی دیازینون از طریق مهار آنزیم استیل کولین استراز آنزیمی که برای عملکرد صحیح سیستم عصبی ضروری است- صورت می گیرد. مطالعات نشان داده است که گروه های مختلف ارگانوفسفره ها قادر به تولید رادیکال های آزاد و اختلال در سیستم آنتی اکسیدان بدن هستند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات دیازینون روی تراکم بافت استخوان موش صحرایی است.مواد و روش ها: موش های صحرایی پنج هفته (نژاد ویستار، جنس نر) با محدوده ی وزنی 80-100 گرم به سه گروه تقسیم شدند: گروه کنترل، موش های صحرایی که روغن ذرت را از طریق گاواژ دریافت کردند؛ گروه دیازینون، موش های صحرایی که دیازینون را با دوز 5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن از طریق گاواژ دریافت کردند؛ گروه دیازینون + کلسیم، موش های صحرایی که دیازینون را با دوز 5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به همراه مکمل کلسیم از طریق گاواژ به مدت 28 روز دریافت کردند. بعد از 28 روز موش های صحرایی بیهوش شده و بافت های ران و جمجمه جدا شدند. تراکم استخوان ها توسط عکس برداری رادیوگرافی و آنالیز نتایج با نرم افزار image j تعیین شدند.نتایج: در گروه دیازینون تراکم استخوان ها در مقایسه با گروه کنترل و گروه دیازینون+کلسیم به طور معناداری کاهش داشت (P<0.05).نتیجه گیری: تراکم کاهش یافته ی بافت استخوان در گروه دیازینون می تواند در نتیجه ی استرس اکسیداتیو در بافت استخوان باشد.دیازینون تولید رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو را القا می کند. کاربرد مکمل کلسیم اثرات سمی دیازینون را روی بافت استخوان موش صحرایی بهبود می بخشد.

دیازینون، بافت استخوان، موش صحرایی، سیستم آنتی اکسیدان، ارگانوفسفره