محمد مهدی تقوی گرجی - دانشجوی کارشناسی ارشذ آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
مهدی وفاخواه - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس نور،نور دانشگاه تربیت مدرس،گروه آبخیزداری
شعبانعلی غلامی - استادیار گروه منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

عدم وجود مدیریت صحیح استفاده از اراضی در یک حوزه آبخیز، تأثیرات نامناسبی بر منابع موجود در آن دارد. بهینه سازی کاربری اراضی یکی از راه کارهای مناسب برای دست یابی به توسعه پایدار و کاهش هدر رفت منابع می باشد. تحقیق حاضر در حوزه آبخیز کسیلیان واقع در شهرستان سوادکوه به منظور تعیین مناسب ترین ترکیب کاربری اراضی برای کاهش وقوع سیلاب و بیشینه سازی سود صورت گرفته است. بدین منظور با استفاده از اراضی به عنوان ورودی توابع هدف و محدودیت های مدل بهینه سازی کاربری اراضی تهیه گردید. مدل برنامه ریزی خطی چند هدفی، با استفاده از روش سیمپلکس در نرم افزار ADBASE نوشته و حل گردید، نتایج نشان داد به طور کل سالانه میزان سیلاب از 89/0 مترمکعب در ثانیه قبل از بهینه سازی کاربری اراضی، به 74/0 مترمکعب در ثانیه، بعد از بهینه سازی کاربری اراضی رسیده و این بیانگر کاهش 24/49% میزان سیلاب است. همچنین میزان سودآوری کاربری های مختلف در حوزه آبخیز مورد مطالعه از 25085/102 میلیون ریال در سال، قبل از بهینه سازی کاربری اراضی، به 14692/902 میلیون ریال بعد از بهینه سازی کاربری اراضی رسیده و این بیانگر کاهش 58/56 %میزان سودآوری حوزه آبخیز پس از بهینه سازی کاربری اراضی طبق معیارهای استاندارد است. حساس ترین عامل، کاهش اراضی کشت دیم و افزایش اراضی جنگل است که بیشترین تأثیر را در افزایش سود و کاهش سیلاب در حوزه آبخیز کسیلیان دارد.

بهینه سازی،کاربری اراضی،کاهش سیلاب،برنامه ریزی خطی،حوزه آبخیز کسیلیان