فرشته ناصح نوجه ده - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری پردیس علوم و تحقیقات اردبیل، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، اردبیل، ایران
محمد تقی معسومی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، گروه جغرافیا، اردبیل، ایران

شهرسرعین مرکز شهرستان سرعین و یکی از شهرهای توریستی استان اردبیل و مرکز شهرستان سرعین می باشد که مانند تمام شهرهای کشور در حال رشد و توسعه می باشد و ا ین توسعه را می توان در تغیرات کالبدی- فضایی مشاهده کرد. پژوهش حاضر با ترکیبی از روشهای توصیفی- تحلیلی کوشیده است تا گسترش کالبدی شهر را در ده های گذشته مورد تحلیل قرار دهد. در تحقیق حاضر توسعه و رشد فیزیکی شهر در جهات و طی زمانهای مختلف بااستفاده از عکسهای هوایی و تصاویر ما هواره ای مربوط به دهه های گذشته بررسی گردیده است. رقومی سازی، زمین مرجع کردن، همپوشانی کردن لایه ها و همچنین تحلیل های آماری و گرافیکی با استفاده از نرم افزارهای excel و Arc GIS10 صورت گرفته است. بررسی های صورت گرفته روی عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که میزان گسترش فیزیکی شهر سرعین در جهات مختلف یکسان نبوده و تحت تأثیر علل و عوامل مختلفی شهر در جهات خاصی رشد کرده و وسعت این شهر از 24/8 هکتار در سال 1347 به 122/3 هکتار در سال 1373 و 302/7 هکتار در سال 1390 افزایش یافته است. میزان گسترش فیزیکی شهر در دو دوره مختلف (1373-1347 و 1390-1373) و در جهات مختلف جغرافیایی نیز با هم یکسان نبوده و علاوه بر آن نوع گسترش (افقی و عمودی)نیز در این دو دوره متفاوت بوده است. گسترش فیزیکی شهر بر روی مزارع با ارزش کشاورزی صورت گرفته و عمدتاً ساخت و سازهای مرتبط با صنعت توریسم ظاهر شده اند و این نوع گسترش بر خلاف اصول توسعه پایدار جوامع و شهرها با تخریب منابع زیستی همراه بوده است و لذا برنامه ریزی در راستای کنترل رشد فیزیکی شهر و نظارت دقیق بر نحوه اجرای آن ضروری به نظر می رسد.

رشد ناموزون، سرعین، کاربری اراضی، سنجش از دور، GIS