محمد رحیم زاده باشمحله - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، یزد، یزد، ایران
سعید قاسمی - مربی، گروه معماری، موسسه آموزش عالی اشراق، بجنورد، ایران

معماران ایران به دلیل موقعیت های خاص جغرافیایی و اقلیمی، با در نظر گرفتن عواملی از قبیل اقتصاد، عدم وابستگی و ... توانسته اند با به کاربردن اصول ک ارکردی، اصول معماری بومی خویش و بهره گیری از انرژی های طبیعی مانند باد، آب و خورشید و ... به صرفه جویی در مصرف انرژی دست یابند. عواملی از قبیل کمبود رودخانه ها و چشمه های پرآب دائمی و پائین بودن سطح آبهای زیرزمینی، و وجود حرارت زیاد و خشک بودن محیط در کویر، باعث ارزش آب شده است. معماران ایرانی با شناخت کامل از اصول معماری بومی خود به سیستم های انتقال آب با خصوصیات ویژه خلق ک رده اند. گذشتگان ما برای این مناطق با رسیدن به روح والای انسانی، سیستم انتقال آب از زیرزمین را با مسائل هیدورلیکی خاص بوجود آورده اند. و پس از انتقال آب به محل بهره وری، آب شرب را در آب انبارها نگهداری می کردند. آب انبارها نیز بسته به شرایط اقلیمی و اجتماعی، فرهنگی و م ذهبی و تعلقات مکانی هر منطقه، طراحی متفاوتی دارد. در این نوشتار به روش ساخت آب انبارها در شهر یزد و استفاده از تجربیات گذشتگان و فنون به کاررفته در آنها می پردازیم. توجه به ذخیره سازی آب، توجه به نوع مصالح و اجرای آن بسیار مهم و حیاتی بوده است. که کمی بی دقتی در این زمینه باعث ایجاد رخنه در آب انبار شده است و نشت آب را در پی داشته است. آنچه در معماری سنتی ایران بخصوص شهر یزد می توانست در صرفه جویی در انرژی مؤثر است رعایت اصول معماری بومی خاص در این منطقه می باشد که بعد از بررسی این دستاورد ارزشمند معماری ماندگار ایرانی در شهر یزد، مشخص می شود که بررسی کارکردی و اصولی، و رجوع منطقی به آن اصول می تواند راه گشا باشد.

آب انبار، معماری بومی و سنتی، تکنولوژی، کویر، صرفه جویی انرژی