زهرا بهادران - محقق مرکز تحقیقات تغذیه و غدد درونریز، پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
پروین میرمیران - دانشیار دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی، سرپرست مرکز تحقیقات غدد درونریز، پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی شهی
فریدون عزیزی - استاد، رئیس پژوهشکده علوم غدد درونریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،

مقدمه و هدف: افزایش مصرف میان وعده های سالم نظیر میوه، سبزیجات و خشکبار به عنوان منابع غنی از فیبر، ریز مغذیها و فیتوکمیکالها در پیشگیری از بروز بیماریهای مزمن غیر واگیر موثر شناخته شدهاند. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر مصرف میوه، سبزیجات و مغزدانه های گیاهی بر تغییرات آنتروپومتریک طی 3 سال پیگیری در بزرگسالان تهرانی انجام گردید . روش مطالعه: مطالعه طولی حاضر در قالب مطالعه قند و لیپید تهران، بین سالهای 86-1384 و 90-1387 بر روی 1938 مرد و زن بزرگسال تهرانی صورت پذیرفت. رژیم غذایی معمول افراد با استفاده از یک پرسشنامه بسامد خوراک نیمه کمی، پایا و روا در ابتدای مطالعه ارزیابی شد. دریافت میوه، سبزیجات، و مغزدانههای گیاهی محاسبه و چارکبندی شد. وزن، قد، دور کمر و دور باسن در ابتدای مطالعه و نیز 3 سال بعد اندازه گیری شد و نمایه آدیپوسیتی (قد(متر)^1/5/دورباسن (سانتی متر)-18) محاسبه شد. ارتباط مصرف میوه، سبزیجات و مغزدانه ها در هر چارک با تغییرات 3 ساله شاخصهای آنتروپومتری با استفاده از آزمون رگرسیون خطی با تعدیل اثر سن، جنس و فعالیت بدنی ارزیابی گردید. یافته ها: میانگین سن و نمایه توده بدنی افراد در ابتدای مطالعه به ترتیب، 13/0 ±40/4 سال و 4/9 ± 27/0 کیلوگرم/متر مربع بود. میانگین افزایش وزن، دور کمر و نمایه آدیپوسیتی در طول 3 سال پیگیری به ترتیب 5/1 ± 1/5 کیلوگرم، 6/9 ± 4/3 سانتی متر و 2/3 ± 0/02 درصد بود. دریافت میوه در چارک چهارم ارتباط معکوس با تغییرات وزن (1/2-=β و 0/05>p) داشت. روند معنی داری در ارتباط معکوس میان مصرف سبزیجات و مغزدانه های گیاهی با تغییرات وزن، دور کمر و نمایه آدیپوسیتی در طول چارکهای دریافت مشاهده شد. نتیجه گیری: افزایش مصرف میان وعده های سالم نظیر انواع میوه، سبزیجات، خشکبار و مغزدانه های گیاهی میتواند اثرات محافظتی در برابر افزایش وزن و افزایش توده چربی بدن داشته باشد.

نمایه آدیپوسیتی، وزن، دور کمر، میان وعده های سالم، میوه، سبزیجات، مغزدانه های گیاهی