محمد رستمی - دکترای عمران آب، استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
حسین کاهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران سازه های هیدرولیکی، علوم و تحقیقات هرمزگان
سیروس ارشادی - دکترای عمران هیدرولیک، استادیار دانشگاه هرمزگان

سرریزهای جانبی در کنار کانالها و رودخانه ها احداث میشوند تا با انحراف و سرریز بخشی از جریان سیلابی موجب مهار سیلاب و کاهش خطرات آن در پایین دست شود. اگر کانال اصلی از بستر فرسایش پذیری برخوردار باشد با تغییرات موفولوژی قابل توجهی مواجه خواهد شد. در نتیجه عکس العمل متقابل جریان و رسوب دبی جریان عبوری از روی سرریزجانبی افزایش مییابد. هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر اندرکنش سرریزجانبی و بستر آبراهه فرسایش پذیر بر عملکرد این سازه در طرحهای کنترل سیلاب با استفاده از مدلسازی عددی می باشد. در این تحقیق از نتایج مدل آزمایشگاهی که به بررسی الگوی جریان و رسوب در محل سرریزجانبی 3متری برای دبیهای مختلف جریان و دبی رسوب تزریقی متفاوت پرداخته است، جهت صحت سنجی و همچنین ارزیابی دقت مدل عددی استفاده گردید. بررسی ها نشان داد که در صورت طراحی سرریزهای جانبی با استفاده از روابط تجربی فاقد اندرکنش رسوب موجب تخمین کمتر جریان عبوری از روی این سازه در مقایسه با لحاظ اندرکنش رسوب می گردد. بررسی های نشان داد که اندرکنش سرریزجانبی و بستر آبراهه فرسایش پذیر موجب افزایش بیش از 50 درصدی ظرفیت آبگیری سرریزهای جانبی می شود. بنابراین عدم توجه به این مسئله موجب عدم طراحی اصولی سازه های جانبی و در نتیجه تخریب آنها در مواقع سیلابی می شود.

سرریزجانبی، مهار سیلاب، شبیه سازی دو بعدی، آبراهه فرسایش پذیر