مصطفی زارع - دانشجوی دکتری مهندسی عمران – آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
ابوالفضل شمسایی - استاد دانشکده مهندسی عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

امروزه اکثر آبهای طبیعی در معرض آلودگی قرار گرفته اند و یا اینکه آلوده شده اند. اطلاع از وضعیت کیفیتی آبهای سطحی و زیرزمینی با استفاده از شاخص های کیفیت آب این امکان را فراهم می سازد تا ضمن استفاده از اطلاعات بدست آمده در مواقع لزوم بتوان راهکارهای مدیریتی را اتخاذ نمود که کمترین آسیب به این منبع مهم و حیاتی وارد گردد. مدیریت منابع آب دارای الزام ها و متغییرهای متفاوتی است که هر یک نقش تعیین کنندهای را بر عهده دارند. یکی از مهمترین و اساسی ترین این متغیرها، پایش منابع آب است. عملیات پایش کیفیت آب عبارت است از فرایند برنامه ریزی شده نمونه برداری، اندازه گیری و ثبت یا علامت گذاری ویژگی های مختلف آب که اغلب با هدف ارزیابی تناسب و تطابق با هدف یا اهداف کاربری تعریف شده برای آب می باشد.انجام عملیات پایش ضمن ارائه اطلاعات مورد نیاز به منظور شناخت وضعیت موجود، کیفیت منابع آب با تعیین نوسان های کیفی، زمینه مناسب را برای انجام اقدام های کنترلی به موقع فراهم آورده و همچنین روند کیفی منابع آبی را برای تدوین برنامه های حفاظت و بهره برداری مشخص می کند. در این مقاله سعی شده است ضمن ارائه شاخص ها و پارامترهای مهم و موثر در طراحی سیستم پایش شامل نوع ایستگاه ها و مکان آنها، فواصل زمانی نمونه برداریها و نوع ابزار نمونه برداری، استراتژیهای مدیریتی جهت بهبود بخشیدن به عملیات پایش کیفی منابع آب و امکان استفاده از منبع آبی مورد نظر جهت مصارف خاص مشخص بیان گردد.

منابع آب، پایش کیفی، حفاظت کیفی، شاخص کیفی، شبکه پایش