عباس جنگی مرنی - کارشناس آبیاری و زهکشی و دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
سیدمهدی میردامادی - دانشیار گروه توسعه روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
اکبر جنگی مرنی - کارشناس نگهداری و تعمیرات شبکه آبیاری یامچی، شرکت آذر بند ساز اردبیل

مشارکت و روش های مشارکتی در فرآیند توسعه، نقش اساسی دارد. از دهه 1970، اهمیت مشارکت در فرآیند توسعه، هم به عنوان یک روش و هم به عنوان هدف توسعه، مورد توجه قرار گرفت. ازجمله چالش های مدیریت منابع آب در ایران، کمبود آب شیرین و بهره وری پایین آب کشاورزی می باشد. شبکه های آبیاری مدرن و نیمه مدرن کشور با حدود دو میلیون هکتار اراضی، در رسیدن به اهداف اولیه شان، به ویژه در تأمین آب کافی و به موقع محصولات و تحقیق پتانسیل تولید و درنتیجه تأمین رفاه کشاورزان، اغلب ناموفق بوده اند. حل این گونه مسائل فقط با رفع مشکلات فیزیکی شبکه ها و جذب اعتبارات مالی دولتی بیشتر، امکا نپذیر نیست،بلکه به مجموعه وسیع تری از عوامل غیرسازه ای وابسته است. افزایش نقش بهره برداران در مدیریت شبکه های آبیاری، باعث بهره برداری پایدار از آب و تأسیسات آبیاری و ارتقای بهره وری آب کشاورزی و دستیابی به پتانسیل تولید می شود. هدف از این تحقیق، شناسایی و تحلیل عوامل قانونی و نهادی مؤثر بر استقرار مدیریت مشارکتی آبیاری از دیدگاه کارشناسان است. نتایج تحقیق نشان داد ظرفیت سازی در جامعه محلی، ثبات قوانین و مقررات مدیریت منابع آب و شفاف سازی اختیارات و مسئولیت های دست اندرکاران،به ترتیب با ضریب تغییرات 128/.،134/. و 140/. بیشترین تأثیر را بر ارتقای نقش و جایگاه بهره برداران در مدیریت شبکه های آبیاری دارند.

شبکه آبیاری، عوامل قانونی، عوامل نهادی، مشارکت، بهره برداران، مدیریت مشارکتی آبیاری