فاطمه کنگرانی فراهانی - دانشجوی دکتری زمین شناسی اقتصادی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
علی اصغر کلاگری - استاد تمام، زمین شناسی اقتصادی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
علی عابدینی - استادیار، زمین شناسی اقتصادی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز

نهشته لاتریت زان در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرق دماوند، استان تهران واقع میباشد. این نهشته به صورت چینه سان در قاعدهسازند شیلی و ماسه سنگی سازند شمشک (ژوراسیک) توسعه یافته است. یافته های کانی شناسی نشان می دهند که کانی های سنگساز ایننهشته شامل دیاسپور، هماتیت، گوتیت، آناتاز، کائولینیت، بوهمیت، سیدریت، روتیل، کوارتز، تیتانومگنتیت، زیرکن، و پیریت می باشد. محاسبات میزان شاخص هوازدگی مطلق (AWI) با فرض Th به عنوان عنصر شاخص بیتحرک و متوسط پوسته قارهای بالایی (UCC) به عنوان سنگ مادر نشان میدهند که فرایند لاتریتزایی در زان با غنی شدگی عناصری چون V،Y ،Co ،Cr ،Ni ،Nb ،Zr ،Fe ،Ti ،Al و REEs و شستشو و تثبیت عناصری نظیر Ba ،Sr ،Mn ،U و Ca همراه بوده است. تلفیق نتایج بدست آمده از مطالعات کانی شناسی و ژئوشیمیایی پیشنهاد می کنند که تغییرات pH محلول های هوازده کننده، پتانسیل اکسیداسیون، جذب سطحی، حضور مواد ارگانیکی، جذب ترجیحی توسط اکسیدهای فلزی، حضور در فازهای کانیایی مقاوم و تثبیت در فازهای نئومورف نقش ارزندهای در توزیع عناصر اصلی، جزئی و نادر خاکی در نهشته لاتریت زان ایفا نمودهاند. ضرایب همبستگی بین عناصر پیشنهاد می کنند که زیرکن، روتیل، گورسکسیت و زینوتایم کانیهای میزبان REEs در کانسنگ های این نهشته هستند.

زمین شیمی، لاتریت، عناصر نادر خاکی، شاخص هوازدگی مطلق، زان، تهران