ارسلان طهماسبی
فرزاد سلطانیان

امروزه مسلم گردیده پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تأمین فرصتهای لازم در زمینه کسب تجارب اجتماعی وی، مستلزم وجود فضا و کارکردهای متناسب کالبدی و فعالیتی است .فضاهای باز عمومی شهری با دارا بودن توان بالقوه برای پاسخگویی به چنین جنبه هایی، اگر درست برنامه ریزی شوند قابلیت ویژهای در تحقق این بعد از زندگی انسان شهرنشین را خواهند داشت.انتخاب روش برنامه ریزی مناسب برای اجتماع پذیر نمودن فضاهای باز عمومی شهری بر خلق، چگونگی و میزان روابط اجتماعی حادث شده در این فضاها تأثیر بسزایی دارد. بازتعریف فضا، نحوه دسترسی به فضاهای باز عمومی و شناخت کارکردها و مزایای این فضاها، گام نخست در راستای برنامه ریزی برای چنین فضاهایی محسوب میشود. شناخت نیازهای انسان در رابطه با فضاهای باز عمومی شهری موجب دستیابی به اصول و معیارهایی برای اجتماع پذیر نمودن این فضاها میگردد. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از روش اسنادی ابتدا تعاریف و مفاهیم فضاهای باز عمومی شهری، ویژگیهای کالبدی و فعالیتی و کارکردهای این فضاها بررسی شده و پس از شناسایی نیازها و توقعات مردم از این فضاها، معیارها و شاخص های مؤثر بر حضورپذیری فضاهای باز عمومی شهری نظیر مسیر، مورد واکاوی قرار گیرد. همچنین شاخص ها و معیارهای مؤثر بر اجتماع پذیری یک فضای باز عمومی از دیدگاه برنامه ریزان شهری و جامعه شناسان نیز بیان شده و پس از بررسی روشهای برنامه ریزی مناسب برای خلق و ارتقاء تعاملات اجتماعی در فضاهای باز عمومی، در نهایت به بررسی هریک از این شاخص ها در فضای باز مورد مطالعه (مسیرصلوات آباد) پرداخته شده است .نتایج مطالعات نشان داد که ابعاد فضاهای باز شهری که شامل ابعاد کالبدی وابعاد انسانی است که هرکدام ازاین ابعاد به زیر مجموعه هایی تقسیم می شوند وهر کدام از این زیر مجموعه ها نیز تعریف ومعادل فیزیکی آن نیز تعریف شده است. اثرگذارترین عوامل بر مقبولیت عمومی و ارتقای روابط اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهری نظیر مسیرها که باید مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گیرد تا بتوان فضاهای باز عمومی ای را که اجتماع پذیر بوده و روابط افراد را در خود تسهیل و تقویت کند؛ ایجاد نمود.

فضاهای بازعمومی شهری ، کیفیت فضاهای باز ، مسیرها ، تقویت و توسعه روابط شهروندی