معصومه علی زاده فروتن - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
یاسر یعقوبیان - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

به منظور بررسی اثر قارچ تریکودرما (Trichoderma virens) به همراه باکتریهای آزوسپریلیوم Azospirillum brasilense و ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum) بر جوانهزنی و رشد گیاهچهی گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) تحت تنش عنصر مس آزمایشی در سال 1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح تیمار بیولوژیکی بذر (شاهد، قارچ تریکودرما، آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر و تلفیق تریکودرما+ آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر) و چهار سطح نیترات مس (صفر، 40, 80 و 120 میلیگرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر عنصر مس در صفات طول ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه و همچنین وزن تر ریشهچه در سطح 1 درصد و وزن تر گیاهچه در سطح 5 درصد معنیدار بود. عنصر مس تقریباً در تمام سطوح میزان صفات مذکور را نسبت به سطح صفر آن به طور معنیداری کاهش داد. تیمار بیولوژیک بذور نیز بر وزن تر ریشه 0/05 >P و سرعت جوانه زنی 0/01 >P اثر معنیداری داشت. پیشتیمار با باکتری آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر وزن تر ریشه را نسبت به تیمارهای شاهد و تلفیق تریکودرما+ آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر به ترتیب حدود 23 و 25 درصد افزایش داد. با این وجود سرعت جوانه زنی به تیمار آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر واکنش مثبت و معنیداری نشان نداد.

آزوسپریلیوم، ازتوباکتر، تریکودرما، جوانهزنی، رازیانه، مس