مرتضی نیک فطرت - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کیش
فرهاد کاظمیان - کارشناس ارشد معماری از دانشگاه آزاد بین الملل واحد کیش
محمدعلی طیبی - کارشناس ارشد معماری از دانشگاه آزاد بین الملل واحد کیش
محمد هادی نورالهیان

مصرف گسترده و کلان انرژی حاصل از سوخت های فسیلی اگرچه رشد سریع اقتصادی جوامع پیشرفته صنعتی را به همراه داشته است اما به واسطه انتشار مواد آلاینده حاصل از احتراق و افزایش دی اکسید کربن در جو و پیامدهای آن، جهان را با تغییرات روزافزونی آماده ساخته است که افزایش دمای زمین، تغییرات آب و هوایی، بالا آمدن سطح آب دریاها و در نهایت تشدید منازعات بین المللی از جمله این پیامدها محسوب می شوند. از سوی دیگر اتمام قریب الوقوع منابع فسیلی و پیش بینی افزایش قیمت ها بیش از پیش بر اهمیت و لزوم جایگزینی سیستم انرژی فعلی اهمیت دارد. به دلیل عدم استفاده درست از تجارب ارزشمند تاریخی در حوزه معماری مشکلات زیادی را در نحوه ساماندهی محیط مصنوع شاهد هستیم. به گونه ای که تمدن امروزی با خطری مدهش رو به رو است. و اکنون برای نخستین بار است که این دهشت را به تمامی درک کرده و در نتیجه ترس از نابودی عمل می کند نزدیک صد سال پیش، رایت راه حل هایی در قالب معماری به پیش نهاد و نشان داد چگونه می توان در هماهنگی با طبیعت و اکوسیستم زیست نه از ترس (که اساساً یک غریزه انسانی است). اعتقاد او بر این بود که بشریت اگر معرض طبیعت و اکوسیستم واقه شود و با کلاف آنها در هم تنیده شود به شکلی ایجابی بدان پاسخ خواهد داد و رشد معنوی را سامان خواهد بخشید. بی شک فناوری نوین قابلیت آن را دارند که در تعاملی درست با هنر سنتی، هنر مدرن را از افول رهایی بخشند. از بین رفتن معماری بومی به صورت کالبدی موجب حذف برخی از کارکردهای آن در معماری معاصر شده است. لذا بازیابی این کارکردها یک مساله اساسی به شمار می رود و کشف پتانسیل های نهفته در معماری بومی می تواند باعث تسریع در حل مسائل و ابهامات عصر حاضر گردد و همچون مشعلی در یافتن راهی به سوی آینده شعله ور خواهد بود. در این مقاله به بررسی رفتار عناصر معماری سنتی ایرانی در مواجهه با انرژی های پاک می پردازیم که می توان با بررسی و دقت در آنها در کاهش مصرف انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار اقدام نمود و همچنین با بسط دادن تعدادی از این عناصر معماری بومی می توان از انها به عنوان اجزای اصلی معماری معاصر استفاده نمود.

معماری عملکردگرا، معماری بومی، صرفه جویی در انرژیف توسعه پایدار