نگار نور مهناد - استاد یار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور
سید حسن طباطبائی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

در سالهای اخیر به دلیل کمبود منابع آب، کاربرد پساب ها و آب های نامتعارف روند روبه رشدی داشته است. یکی از عواقب استفاده طولانی مدت از پساب فاضلاب آب گریزی خاک می باشد. به این منظور پژوهشی در خاک مزرعه سلطانیه - فولاد شهر انجام شد و میزان رطوبت خاک های آب گریز شده در اثر کاربرد پساب فاضلاب بررسی و با خاک غیر آب گریز (آبدوست) مقایسه شد. از آنجا که بیش از هشت سال از پساب فاضلاب در این مزرعه استفاده می شد ابتدا با استفاده از روش زمان نفوذ قطره آب میزان آب گریزی در عمق های 0-5،5-10،و 10-15 سانتی متری خاک تعیین شد سپس به منظور مقایسه رطوبت در دو خاک آب گریز و آبدوست از روش وزنی استفاده و در زمان های مختلف نمونه برداری انجام شد و درصد رطوبت وزنی آن ها بدست آمد. خاک سطحی (0-5 cm) در بخشی از مزرعه دچار آب گریزی اندک شده بود در حالی که خاک زیر سطحی (5-10و 10-15 cm ) همواره آبدوست بود. به این ترتیب دو مزرعه در نظر گرفته شد یکی مزرعه ای که در آن خاک سطحی و زیر سطحی تماماً آبدوست بود و دیگری مزرعه ای که در آن خاک سطحی آب گریز و خاک زیر سطحی آبدوست بود. نتایج نشان داد با افزایش عمق در هر دو مزرعه میزان رطوبت افزایش یافت که علت آن تبخیر از خاک سطحی می باشد. همچنین تغییرات رطوبت خاک در مزرعه آب گریز کمتر از آبدوست بود. بنابر این آب گریزی در خاک سبب کاهش تبخیر از سطح خاک و در نتیجه حفظ رطوبت در لایه های زیرین شد.

آب گریزی، رطوبت، زمان نفوذ قطره آب