محمد عجمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاک شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیع
فرهاد خرمالی - استادیار گروه خاک شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مواد آلی نقش مهمی در افزایش تولید محصول ایفا کرده و بر خـصوصیات فیزیکـی، شـیمیایی و بیولـوژ یکی خـاک تـأثیر مستقیمی بر جای می گذارند . نیاز جمعیت رو به رشد زمـین بـه غـذا و تبـدیل نـواحی بـا پوشـش طبیعـی بـه اکوسیـستم هـای کشاورزی موجب تلفات شدید ماده آلی خاک و در نتیجه کاهش سلامت اکوسیستم ها شده است . به منظور بررسـی نقـش ماده آلی خاک روی پارامترهای مختلف سلامت خاک اراضی زراعی حوزه آبخیز آق سو در شرق استان گلستان که پیش از این تحت پوشش طبیعی جنگل قرار داشتند انتخاب گردید . پنجاه نمونه خاک از کـاربری جنگـل و پنجـاه نمونـه نیـز از زمین کشاورزی مجاور نمونه برداری گردید . تجزیه خاک منطقه نـشان داد اجـرای عملیـات زراعـی پـس از جنگـل تراشـی موجب ناپایدارشدن خاکدانه ها، افزایش تراکم خاک، کاهش نفوذپذیری نـیم رخ خـاک، تلفـات عناصـر غـذایی بـه ویـژه نیتروژن و کاهش فعالیت میکروبی خاک گردیده که همگی از نشانه های صدمه بـه سـلامت خـاک اکوسیـستم کـشاورزی بوده و به دلیل از بین رفتن مواد آلی عارض شده است . افـزودن بقایـای گیـاهی بـه خـاک هـای زراعـی، اسـتفاده مـستمر از کودهای آلی و اجرای عملیات خاک ورزی حفاظتی را می توان به عنوان مهم ترین روش های حفظ سـلامت خـاک پـس از جنگل تراشی معرفی نمود .

ماده آلی، سلامت خاک، کشاورزی، جنگل