محمد اعظم زاده - استادیار ٬دانشکده هنر و معماری مازندران
مریم رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد،موسسه غیرانتفاعی مارلیک (نوشهر)

با ورود اسلام به ایران در جای جای این سرزمین، بناهای مذهبی احداث گردید که محلی برای تمسک افراد وتجلی باور ها و آداب و رسوممردم بوده است. کثرت وجود این اماکن در منطقه تبرستان به علت شرایط جغرافیایی خاص، از آن رو که محلی امن برای سکونت بزرگزادگان و علمای دین بوده است، این منطقه را از لحاظ بار معنوی، بسیار غنی ساخته است و از آن جاکه این بناها اغلب در فضای بکر طبیعتمیان انبوه درختان بنا گردیدند ٬ مفهوم خاصی به درخت بخشیده اند که سبب افزایش حس تقدس گردید و متناسب با باور های مذهبی مردماهمیت یافت و بدیهی است که در کنار درختان ٬ استفاده از نقوش ترسیم شده روی ستون های درون بنا، سبب کثرت تجلی معنایی درختدر معماری آیینی شده است. این مقاله به این سوال پاسخ می دهد که ستون به مثابه درخت و نقش مایه ی روی ستون ها در پیوند با معماری آیینی خاص تبرستان از چهاهمیتی برخوردار هستند؟ و در روند این تحقیق، هدف اصلی یافتن نقش درخت به ویژه درخت مقدس در هویت بخشی به معماری بومیخواهد بود. نتایج حاصل از این تحقیق که به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، نشان داده است تجلی ستون به مثابه درخت کیهانی و جنبهی تقدس آن در باورمردم تبرستان سبب کاربرد نقش مایه ی درخت در زینت بخشی به بنا و تعدد و تکرار این نقش، موجب القای هویت بهمعماری بومی گردیده است. هنان که هنرمند بومی با وام گیری از باورهای مردمی و فلسفه معماری سنتی ، با ترسیم این نقش مایه ها بهبناهای این منطقه، هویتی بارز بخشیده است.

درخت مقدس، هویت، معماری آیینی، نقش مایه بومی