محمود صفری - استاد یار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
هومن شریف نسب - استاد یار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
رضا عبدی - استادیار گروه ماشینهای کشاورزی دانشگاه تبریز
سعید ظریف نشاط - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

سطح زیر کشت زعفران در استان خراسان در سال 2004 برابر 54850 هکتار و تولید آن 213/62 تن بوده است که 172 تن از آن صادر شده است. کلیه عملیات این محصول از کاشت تا پس از برداشت بصورت سنتی و دستی انجام می شود بنا بر این هرگونه مطالعه در جهت مکانیزاسیون این محصول گرانبها منطقی به نظر می رسد( 3).در این تحقیق یک ماشین جدا کننده کلاله از گل زعفران که توسط یکی از کارگاه های داخل کشور بصورت نمونه اولیه طراحی و ساخته شده بود مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی عملکرد دستگاه شامل : تعیین درجه خلوص، تعیین درصد کلاله های موجود در مخزن سایر اجزاء گل(ضایعات)، ظرفیت کاری دستگاه برحسب گرم بر ساعت در 8 تکرار و ارزیابی اقتصادی بود که با روش سنتی بعنوان تیمار شاهد مقایسه شد. نتایج تحقیق نشان داد با توجه به زیاد بودن اختلاف رطوبت در روز چهارم از برداشت محصول، زمان مناسب برای جدا کردن کلاله از سایر اجزای گل، چهار روز پس از برداشت محصول است. درصد خلوص روش ماشینی 60/4 درصد بود که با روش دستی 97/42 در سطح احتمال 5 % اختلاف معنی داری داشت و روش دستی از نقطه نظر کیفیت محصول، همچنان مناسب ترین روش است. ظرفیت کاری جدا کردن کلاله از گل در روش ماشینی ( 500/6 گرم بر ساعت گل) اختلاف معنی داری( در سطح احتمال 5% )را نسبت به روش دستی( 220 گرم بر ساعت) نشان داد. ضریب نرخ بازگشت سرمایه در روش ماشینی 26 بود که با هر گونه سود سرمایه رقابت می نماید و از نظر اقتصادی برای کشاورز مقرون به صرفه است.

جدا کردن کلاله،گل، زعفران، ماشین