محمدرضا سفیدی - کارشناس ارشد مهندسی عمران - آب، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تبریز
مهدی ضرغامی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تبریز

فضای سبز نقش مهمی در پایداری زندگی شهری داشته و با کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، بهبود شرایط اقلیمی در شهر، افزایش نفوذپذیری خاک، تأثیر مثبت بر چرخه آب در محیط زیست شهری، افزایش کیفیت آبهای زیرزمینی وکاهش اثرات پدیده جزیره گرمایی موجبات زندگی بهتر در شهر را فراهم می آورد. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت شهرها و لزوم تامین فضاهای سبز متناسب با افراد ساکن در مناطق شهری لزوم توسعه فضاهای سبز شهری بیش از پیش آشکار می شود. هدف از این مقاله بررسی نارسایهای موجود در توسعه فضای سبز و نیز مطالعه نقش مشارکت، مسئولیت شهروندی و آموزش در امر توسعه فضای سبز و ارائه راه کارهای عملی جهت توسعه پایدار فضای سبز و یا حداقل کاهش نارسایها و موانع موجود می باشد. بدین منظور ابتدا به بررسی تمامی پارامترهای تاثیرگذار در زمینه توسعه پایدار فضای سبز در شهر تبریز پرداخته شده و با استفاده از روش تحلیل SWOT به طبقه بندی نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصتهای موجود پرداخته شده است. سپس راه کارهایی برای بهبود عملکرد و کاهش نارسایهای موجود در جهت توسعه پایدار فضای سبز شهر تبریز ارائه شده و در نهایت تاثیرگذارترین راه کارها با استفاده از قواعد ماتریس تحلیلی SWOT انتخاب شده است. از جمله این راه کارها؛ انتقال آب خام از غرب شهر به شرق آن، ایجاد سیستم یکپارچه آبیاری و استفاده از تجربیات شهرهای دیگر در این زمینه، تشکیل گروههای دانش آموزی و شهروندی جهت آموزش و گسترش فرهنگ سازی در جهت بازیافت مواد زاید گیاهی و حفظ محیط زیست، مدیریت آفات گیاهی، توجه به نیازهای ترافیکی شهروندان در طراحی فضاهای سبز و مکانیزاسیون امور مربوطه می باشد.

توسعه فضای سبز، مسئولیت شهروندی، مشارکت مردمی، تفکر سیستمی، روش تحلیلی SWOT