رضا شیرالی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد،گروه بیوتکنولوژی وژنتیک مولکولیمحصولات باغبانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان،استهبان،ایران.
اردلان علیزاده - استادیارگروه بیوتکنولوژی و ژنتیک مولکولی محصولات باغبانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان،استهبان،ایران.
رامین بابادائی سامانی - استادیارگروه بیوتکنولوژی و ژنتیک مولکولی محصولات باغبانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان،استهبان،ایران.

تیره نعناع سانان دارای حدود 200 جنس می باشند. جنس Satureja متعلق به این تیره و دارای حدود 30 گونه می باشدکه ازآن 12 گونه در ایران وجود دارد که 8 گونه بومی ایران می باشد.به منظور ارزیابی و مطالعه ترکیب های تشکیل دهنده اسانس،ترکیبات فنلی و خاصیت آنتی اکسیدانی گونه مرزه بختیاری،آزمایشی درقالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد.سرشاخه های گیاه در سایه خشک گردید. اسانس گیری به روش تقطیربا آب توسط دستگاه کلونجر انجام شد. اسانس به دست آمده توسط دستگاه گاز کارماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی تجزیه شد. چهل ترکیب در اسانس گیاه دارویی مرزهبختیاری شناسایی شدکه جمعا 96 % از کل اسانس را تشکیل می داد .ترکیبات عمده تشکیل دهنده اسانس، عبارت از کارواکرول (52/44%) تیمول (11/00% ) گاما - ترپینن (6/92%) پارا -سیمن (5/00%) لینالول (4/09%) وبورونول (3/64%) می باشند.جهت تعیین ترکیبات فنلی از روش سینگلتون و تعیین خاصیت آنتی اکسیدانی از روش DPDH استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان ترکیبات فنلی اسانس گیاه دارویی مرزه بختیاری 1/58 ± 21/25 میلی گرم گالیک اسید بر گرم ماده خشک و میزان خاصیت آنتی اکسیدانی آن 0/34 ± 9/46 میکروگرم در میلی لیتر می باشد. با توجه به وجود ترکیبات فنلی و فلاونوییدی کارواکرول و تیمول که تشکیل دهنده عمده اسانس مرزه بختیاری می باشند به نظر می رسد که این ترکیبات باعث ایجاد خاصیت آنتی اکسیدانی در این گیاه می شود. این خاصیت باعث جلوگیری از اکسیده شدن لیپیدها و بیماری های کرنر قلب و سرطان می شود. که می توانند از آن به عنوان جایگزینی مناسب برای دارو های صنعتیاستفاده کرد

مرزه، اسانس ،ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی، کارواکرول