سپیده برنا - دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز
آزیتا بلالی اسکویی - دکترای معماری هیات علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

معماری صخره ای یکی از شیوه های معماری در ایران و برخی از نقاط جهان می باشد که بخاطر وجود پتانسیل ها و قابلیت های محیطی خاص طبیعی بوجود می آید.شاخص ترین این نمونه ها معبد مهری مراغه ومتعلق به دورانایران باستان وزمانی است که ایرانیان دارای آیین میترایی بودند. در این پژوهش به این سوال که کیفیت تداوم معماری صخره ای پیش از اسلام در دوران اسلامی چگونه متجلی شده است، پاسخ داده شده است. فرضیه پژوهشحاضر این است که معماری صخره ای دوران پیش از اسلام، بخاطر وجود فضاهای مناسب، واجد قابلیت تبدیل به فضاهای مذهبی متناسب با نیاز دین جدید بود.این پژوهش از نوع بنیادی بوده و از روش پژوهش تفسیری- تاریخیبهره گرفته شده است. معماری صخره ای نه تنها نیاز جاودانگی را برای مهرپرستان به ارمغان آورد بلکه با کیفیت هاو قابلیت هایی که داشت، توانست در دوران اسلامی پاسخگوی بسیاری از اصول و ارزشهای بنیادین معماری اسلامی از جمله اصل شکر، حیا، تواضع و درونگرایی و... نیز باشد.

معماری صخره ای، آیین میترایی، معبد مهری،دوران اسلامی