سیدمحمد خورسندی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس علوم و تحقیقات کردستان، گروه معماری، کردستان، ایران
ارسلان طهماسبی - دکتری معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
قادر بایزیدی - دکتری معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

بسیاری از کشورهای جهان ایجاد بازارچه های مرزی مشترک را یکی از مکانیسم ها و راهبردهای اصلی ایجاد توسعه، رفاه و امنیت و توسعه کالبدی در مناطق مرزی تلقی می کنند. بازارچه های مرزی یکی از توانمندیهای مناطق مرزی است که نقش محوری مرزنشینان از اصول اولیه آن می باشد و در سطح ملی و فراملی قابل بررسی است. نتایج تحقیق به عمل آمده نشان از موفقیت بازارچه مرزی مریوان در بعد صادرات و واردات محصولات در بعد فرامنطقه ای و ملی و عدم موفقیت در سطح منطقه ای و محلی دارد با وجود پتانسیل و ظرفیت زیاد منطقه در امر کشاورزی، دامی، شیلات و صنایع دستی اما همچنان سهم محصولات بومی از بازارچه کم و ناچیز می نماید که مهمترین عامل ذکر شده، نبود زیرساخت مناسب بازارچه برای بهره گیری از ظرفیت ها عنوان شده و آنچه که در این پژوهش بیش از هر چیز نمود پیدا می کند نبود فضای عرضه و ارائه خدمات و محصولات در بازارچه می باشد که حضور مردم بومی را برای ارائه محصولات با مشکل مواجه نموده از این رو بازارچه مرزی باعث ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای مرزنشینان گردیده که سهم اشتغال غیرمستقیم به مراتب بیشتر از اشتغال مستقیم می باشد. آنچه را که امروز در بازارچه ها مرزی مشترک کشور شاهد هستیم کمبود زیرساخت ها و تأسیسات متناسب با موضوع و عدم بهره گیری از ساختارهای و الگوهای شهرسازی و معماری بومی - تاریخی در مناطق مذکور می باشد. به همین خاطر اولویت کار ایجاد مرکزی برای ارائه محصولات در قالب بازارچه مرزی پیشنهاد می شود که معماری آن برگرفته از شاخصه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بومی دو طرف مرز (کردستان ایران، کردستان عراق) باشد. بطوری که بتواند زمینه های لازم برای دستیابی به پایداری در ابعاد مختلف برای شهر و روستاهای نواحی مریوان فراهم سازد. این مقاله از روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی، کتابخانه ای و میدانی با توزیع پرسشنامه، اطلاعات و داده ها جمع آوری و با نرم افزار (SPSS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

طراحی، معماری ملی، بازارچه مرزی، معماری بومی