حسین ریاحی مدوار - دانشجوی دوره دکتری سازه های آبی، دانشگاه تربیت مدرس
سیدعلی ایوب زاده - استادیار گروه سازه های آبی، دانشگاه تربیت مدرس

دست یابی به کانال ها و رودخانه های فرسایش پذبر طبیعی که در آنها شدت فرسایش و انتقال رسوب برابر بوده و سیستم در حالت تعادل دینامیکی باشد، یکی از پیچیده ترین و مهم ترین مباحث مهندسی رودخانه است. به دلیل پیچیدگی بیش از حد حاکم بر پدیده و دینامیک بودن آن، از معیارهای تجربی- نیمه تجربی و آماری برای تعیین ابعاد کانالهای رژیمی استفاده می شود. تئوری رژیمی از آنجا که هیچگونه توجیه فیزیکی ندارد، تئوری قدرتمندی نبوده و همواره نتایج آن مورد تردید بوده است. به همین منظور در این مقاله متدولوژی جدیدی برای تخمین ابعاد کانالهای پایدار رژیمی بر اساس سیستم خبره فازی- عصبی ارائه شده است. مدل فوق الذکر با استفاده از داده های صحرائی وسیعی (415 مورد) که توسط محققین مختلف جمع آوری و گزارش شده بود، توسعه یافته و ارزیابی شده است. همچنین با استفاده از روش های ترسیمی و آماری نتایج مدل و قدرت پیش بینی آن با معادلات تجربی و نیمه تجربی (تئوری حدی) سایمونز و آلبرتسون، پارکر ، کلرهالز،بری،نیل، هی و تورن، چانگ مقایسه شده است. طبق نتایج معادلات فوق قادر به تخمین مناسب تمامی پارامترهای مقطع پایدار (عرض، عمق و شیب) نمی باشند از طرفی با استفاده از سیستم های هوشمند همچون مدل فازی- عصبی دقت تخمین ابعاد مقطع پایدار رژیمی بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. و همچنین مدل به ترتیب در تخمین عرض، عمق و شیب پایدار کانال دقت بهتری دارد. متدولوژی مطرح شده در این مقاله رهیافت جدیدی در طراحی و برآورد دقیق ابعاد کانالهای پایدار رژیمی به شمار می آید.

استنتاج فازی- عصبی، تئوری رژیم، تعادل دینامیکی، مقطع کانال پایدار