علی کرمی خانیکی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
مسعود گودرزی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
مرتضی دهقانی - کارشناس ارشد آبخیزداری و مدیر آبخیزداری استان خراسان جنوبی
سیدفرهاد موسوی - استاد گروه آب ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه صنعتی اصفهان

روندیابی سیل در رودخانه ها و مسیلها از جنبه های مختلف مهندسی رودخانه نظیر پنهن بندی سیل ، پیش بینی سیل و غیره از اهمیت خاصی برخوردار است. روندیابی سیل در رودخانه به دو روش هیدرولوژیکی و هیدرولیکی انجام می شوند. روشهای هیدرولوژیکی برای شرایط معمولی رودخانه کاربرد داشته و قادر به تحلیل سیلهای ناشی از جزر و مد در رودخانه نمی باشند. برای رودخانه های جزر و مدی که جهت جریان در شرایط مد دریا معکوس می گردد ، باید از روشهای هیدرولیکی استفاده گردد. در این تحقیق مدل Mike21 برای روندیابی سیلهای جزر و مدی رودخانه زهره مورد استفاده قرار گرفته است . واسنجی مدل به وسیله نقشه برداری از کانال رودخانه ، نمونه برداری از بستر ، اندازه گیری تراز سطح آب دریا و اندازه گیری سرعت در مقطع رودخانه انجام گرفت . تحلیل حساسیت مدل نشان داد که ضریب تعیین ، جذر میانگین مربع خطا و خطای نسبی به ترتیب برابر0/95 ، 0/032 و 0/27 درصد است که نشان دهنده کارآیی خوب مدل برای شبیه سازی پارامترهای مختلف جریان از جمله سرعت ، دبی و پروفیل سطح آب می باشد. نتایج روندیابی جریانهای جزر و مدی نشان می دهد که تغییرات هیدروگراف ورودی و خروجی به بازه در هنگام مد که جهت جریان به سمت رودخانه است ، مشابه روند یابی معمولی رودخانه است ؛ ولی در حالت جزر دریا که جهت جریان از رودخانه به دریاست ، هیدروگراف های ورودی و خروجی از قوانین روندیابی جریان در رودخانه های معمولی تبعیت نمی کند.

رودخانه های جزر و مدی ، روند یابی سیل ، MIKE21 ، رودخانه زهره