ابوالفضل رحمانی ثانی - استادیار دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
ناصر مهردادی - دانشیار دانشکده محیط زیست ، دانشگاه تهران
علی اکبر عظیمی - استادیار دانشکده محیط زیست ، دانشگاه تهران
علی ترابیان - دانشیار دانشکده محیط زیست ، دانشگاه تهران

نیزارهای مصنوعی زیرسطحی از جمله روشهای تصفیه طبیعی فاضلاب شهری و صنعتی بوده که از نظر مصرف انرژی و هزینه بسیار مقرون به صرفه است . تحقیقات زیادی در خصوص عملکرد نیزارها در جریان پیوسته انجام شده اما در جریان ناپیوسته اطلاعات کافی در دسترس نیست . در این تحقیق به بررسی بازده نیزارها در جریان ناپیوسته پرداخته شد. دو واحد پیش تصفیه از نوع برکه بی هوازی مجهز به چاله هاضم و دو بستر نیزار زیرسطحی هرکدام با زمان ماند 2 روز در مقیاس صحرایی ساخته شد . برای پر کردن بسترها از ماسه نخودی با اندازه مؤثر 5 میلی متر ، ضریب یکنواختی 1/5 و با ضریب تخلخل 35 درصد استفاده گردید. یک بستر و واحد پیش تصفیه به عنوان شاهد در نظر گرفته شد . فاضلاب کاربردی از نوع شهری با دبی ورودی 26 متر مکعب در روز از شبکه شهری واقع در تصفیه خانه سبزوار انتخاب و پایلوت در مدت یک سال مورد بررسی قرار گرفت. متوسط بازده حذف TP ،TKN ،TSS ،BOD5 و TC در جریان پیوسته برای ترکیب پیش تصفیه و نیزار شاهد به ترتیب 77/2، 92، 91 ، 89 و 96/5 درصد و در جریان ناپیوسته برای ترکیب پیش تصفیه و نیزار مورد تحقیق به ترتیب 92 ، 97 ، 97/5 ، 97 و 95/75 درصد به دست آمد. بازده حذف نیزارهای مصنوعی زیرسطحی در جریان ناپیوسته افزایش قابل توجهی نسبت به جریان های پیوسته نشان می دهد. بنابراین در موارد آلودگی زیاد فاضلاب در صورت نبود زمین کافی برای گسترش نیزار می توان از جریان ناپیوسته در بهره برداری بستر استفاده نمود.

پیش تصفیه ، نیزار مصنوعی زیرسطحی ، جریان پیوسته ، جریان ناپیوسته ، تصفیه طبیعی فاضلاب ، تالاب ، تصفیه فاضلاب