امین میرشاهی - فوق لیسانس رشته مدیریت سیستم (MBA) و برنامه ریزی ، کارشناس ارشد تجهیز مالی شرکت مدیریت منابع آب ایران
آلاله قائمی - کارشناس ارشد دفتر فنی شرکت آب منطقه ای تهران

در حال حاضر یکی از مهم ترین چالشهای مدیریت آب کشور عدم تعادل بین نیازها و امکان تأمین مالی پروژه هاست . عملاً افزایش بار مالی دولت در اجرای طرحهای بزرگ به ویژه طرحهای توسعه منابع آب ، موجب شده است تا درآمد عمومی برای اجرای طرحهای مهم و زیربنایی ، پاسخگوی نیاز مالی این طرحها نباشد. عدم شفافیت در تصمیم سازی و تصمیم گیری فرایند مدیریتی آب به ویژه عدم رعایت اولویت بندی در انتخاب طرحها و پروژه ها به منظور مطالعه یا اجرا ، باعث شده است تا تعداد طرحهای در دست اجرا افزایش یابد. از طرفی اعتبارات عمومی تخصیص یافته متناسب با نیازهای دوره احداث ، مطلوب طرحها نیست . این مشکلات موجب طولانی شدن دوره احداث ، مشکلات کارگاهی ، مدیریتی و تحمیل هزینه های مترتب بر طرح می شود. اولویت بندی طرحهای توسعه منابع آب به عنوان یک اقدام مهم برای سهولت در تصمیم گیری مدیریت آب کشور ، از سال 1363 مورد توجه قرار گرفته و تاکنون اقدامات مهمی در این زمینه انجام شده است . در این مقاله تلاش شد تا ضمن بررسی اجمالی سوابق اولویت بندی طرحهای آب و معایب و مزایای هریک از آنها ، مناسب ترین و سیستم های قبلی ، از ظرفیت ها و توانایی های بیشتری برخوردار باشد. این مدل دارای نگرش سیستمی بوده و از چهار زیرسیستم به شرح زیر تشکیل شده است : 1- مطالعات طرحها ، 2- محاسبه سنجه های اقتصادی ، مالی ، اجتماعی و زیست محیطی ، 3- اولویت بندی طرحها با استفاده از ارزیابی چند معیاره ، 4- هماهنگ کننده. با توسعه مدل می توان امیدوار بود که ضمن شناسایی عدم قطعیتها ، قابلیت استفاده از منطق فازی برای اولویت بندی طرحهای توسعه منابع آب نیز افزایش یابد.

الویوت بندی ، ارزیابی چند معیاره ، نگرش سیستماتیک ، برنامه ریزی مشارکتی ، منطق فازی ، سیستم های فعال و غیرفعال اطلاعاتی