علیرضا عسگری - کارشناس ارشد ، گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
سیمین ناصری - استاد ، گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران
امیرحسین محوی - استادیار ، گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران
اقدس خیری - کارشناس ، گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران

آلودگی آبهای زیرزمینی به آرسنیک اخیراً به عنوان یک مشکل بزرگ مورد توجه قرار گرفته است . گزارشهای متعددی از آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی به آرسنیک و به خصوص دو ترکیب آرسنات (آرسنیک پنج ظرفیتی ) و آرسنیت (آرسنیک سه ظرفیتی ) در دسترس است که در این میان به برخی قسمتهای استان کردستان می توان اشاره کرد . فناوری های متعددی برای حذف آرسنیک از آب آشامیدنی وجود دارد که عموماً هزینه های بالایی رادر بردارند . در این مطالعه از براده های آهن به عنوان ماده ای ارزان و در دسترس برای حذف آرسنات و آرسنیت در سه غلظت 0/5 ، 1 و 2 میلی گرم در لیتر و در وزن های 0/25، 0/5، 1 و1/5 گرم استفاده گردید و اثر تغییرات زمان ، غلظت ، pH ، وزن جاذب و همچنین اثر تغییر غلظت یون های سولفات و کلراید در فرایند حذف بررسی شد . علاوه بر آن ، تبعیت فرایند جذب از معادلات فروندلیخ و لانگمیر مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Excel استفاده گردید. نتایج آزمایش ها نشان داد که جاذب براده آهن دارای کارایی بالایی در حذف هر دو ترکیب آرسنات و آرسنیت در pH حدود 7 و زمان تماس 30 دقیقه است . در واقع جاذب در دز 1 گرم در لیتر ، راندمان بالایی در حذف آرسنات و آرسنیت دارد. همچنین نتایج نشان داد که یون های سولفات و کلراید تأثیر چندانی در کارایی حذف ندارند. از مشاهدات این پژوهش می توان دریافت که آرسنات و آرسنیت با ضریب همبستگی 0/96 < R2 به طور یکسانی از ا یزوترم جذب فروندلیخ تبعیت می کنند؛ در حالی که در مورد ایزوترم جذب لانگمیر ، آرسنات با ضریب همبستگی 0/96 < R2 نسبت به آرسنیت با داشتن ضریب همبستگی 0/91 < R2 تبعیت بیشتری را نشان می دهد. نتایج همچنین نشان داد که میزان آن افزوده شده به محیط ، چندین برابر بیشتر از مقدار استاندارد 0/3 میلی گرم در لیتر آب آشامیدنی است . در نهایت از آنجایی که براده آهن به مقدار فراوان و ارزان در دسترس می باشدو در ضمن دارای کارایی بالایی در حذف ترکیبات آرسنیک بدون نیاز به اصلاح pH آب است ، می توان از آن برای حذف آرسنیک در مناطق آلوده کشور استفاده نمود.

آرسنات ، آرسنیت، براده های آهن ، فرایند جذب ، آب آشامیدنی