محمد سلطانی اصل - کارشناس ارشد مهندسی عمران - آب ، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود فغفور مغربی - دانشیار گروه مهندسی عمران ، دانشگاه فردوسی مشهد

وجود نشت در شبکه های توزیع آب شهری امری اجتناب ناپذیر است. امروزه کاهش نشت با استفاده از مدیریت پارامترهای هیدرولیکی نظیر فشار در کنار پروژه های نشت یابی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کنترل هوشمند فشار ، روشی مناسب برای کنترل نشت و کاهش صدمات ناشی از فشارهای زیاد در شبکه به نظر می رسد. بهره گیری از نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه به کمک تجهیزات نوین ضروری است . هدف اساسی این تحقیق تعیین میزان اثر کاهش فشار بر نشت در یک شبکه به ویژه در زمان کم مصرف (شب) بود . شبکه منطقه سرافرازان مشهد به عنوان پایلوت در نظر گرفته شد . روش استفاده شده در این پژوهش ، مدل سازی شبکه در محیط EPANET 2.10 با در نظر گرفتن جریان نشت در گره ها بود. بر این اساس ، ابتدا شبکه مورد نظر با بهره گیری از تلفیق روش اندازه گیری جریان حداقل شبانه و تحلیل هیدرولیکی با استفاده از قابلیت نرم افزار ، مدل سازی شد . سپس با استفاده از نتایج مدل ، در شیر فشارشکن ورودی شبکه ، یک برنامه زمانی تغییرات هد فشار خروجی در طول ساعات روز و بر مبنای تأمین حداقل فشار در کم فشار ترین نقطه ، تعیین و اعمال گردید. نتایج نشان می دهد که می توان با استفاده از این روش مدیریت فشار ، ضمن کاهش نشت شبانه به حدود 35 درصد ، توزیع فشار را در شبکه یکنواخت تر نمود. پیاده کردن الگوی زمانی اعمال فشار توسط شیرهای فشارشکن با قابلیت کنترل زمانی در یک شبکه شهری عملی بوده و نقش مؤثری در کاهش تلفات خواهد داشت.

نشت ، آب بدون درآمد ، فشار ، تحلیل هیدرولیکی ، مدل سازی ، شبکه های توزیع آب شهری ، EPANET