سید عبدالخالق یادگار نژاد - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار مرکز تحقیقات منابع طبیعی ایران،
نجمه محمدی سوادکوهی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهدی دیلم جعفرآباد - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

جنس افرا دارای بیش از 500 گونه است که چند گونه آن در ایران وبویژه جنگلهای شمال کشور یافت م یشوند و از لحاظ ژنت کیی و اقتصادیدارای ارزشهای زیادی هستند و مطالعه آنها جهت حفظ و حمایت آنهابسیار ضروری است که در این مطالعه تغ ییرات کمی سه گونه شیردار،پلت و کرب طی کی دوره 28 ساله بررسی شد. به روش سیستمات کی-تصادفی و شدت آماری 3/ 3 درصد، 128 هکتار از این جنگلها آماربرداریشد، پارامترهای تراکم، حجم و سطح مقطع با آزمون تی کی طرفه باداد ههای سال 1361 مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تراکمگون ههای پلت، شیردار و کرب در سال 1361 به ترتیب برابر 0، 20 ، 4 ودر سال 13389 برابر با 10 ، 12 و 3 اصله در هکتار، سطح مقطع برابر 0،3/03 ، 0/28 در سال 1361 و در سال 1389 برابر با 47 / 1، 26 / 1 و 13 / 0مترمربع در هکتار و حجم آنها برابر 0، 3/ 34 ، 5/ 2 در 1361 و 20 ، 14 / 15و 76 / 1 سیلو در هکتار در سال 1389 است. مقایسات آماری نشان داداختلاف بین حجم و سطح مقطع گونه شیردار در این دوره معنی دار بود،اما اختلاف حجم گونه کرب معنی دار نبوده و اختلاف سطح مقطع آنمعنی دار است. نتایج نشان می دهند که در این دوره، گونه های نورپسندمانند پلت به تر یکب توده اضافه شده و دلیل این امر م یتواند باز شدنبیش از حد توده طی عملیات جنگلشناسی باشد. پیشنهاد م یشود کهمدیریت جنگل به نحوی هدایت شود که این گون هها مدیریت شده و ازکاهش آنها جلوگیری شود، به دلیل بومی بودن این گون هها و ارزش آنهااز لحاظ ژنت کیی برای جنگلهای ارزشمند شمال کشور، م یبایست طبقبرنام های حساب شده از این گون هها به نحوی حمایت کرد که بتوان ازمزایای بالقوه و بالفعل آنها در حال و آینده بهره برد.

افراد، تنوع زیستی، تغییرات کمی