بهاره لرستانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
محمدرضا بحیرایی - دانش آموخته مهندسی منابع طبیعی گرایش آلودگی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
سهیل سبحان اردکان - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

کشتارگاه های دام و طیور در سراسر کشور پراکنده هستند. آنها عمدتاً دوز از شهرها و در مناطق کشاورزی احداث شده اند. اما از آنجا که کشتارگاه ها مقادیر زیادی فاضلاب تولید می کنند که دفع نادرست آنها می تواند آلودگی آب و خاک را دنبال داشته باشند، لذا بایستی توجه خاص به تصفیه فاضلاب آنها قبل از دفع به محیط زیست معطوف گردد. رودانه قشلاق هم یکی از سرشاخه های اصلی رودخانه سیروان است که از ارتفاعات روستای حسین آباد در قسمت شمال شهر سنندج سرچشمه گرفته و در جهت شمال به جنوب جریان دارد و از آب آن برای آبیاری مزارع استفاده می شود اما پساب کشتارگاه صنعتی دام در پائین دست وارد رودخانه قشلاق شده و موجب آلودگی آب می شود و از آنجا که آب رودخانه برای آبیاری زمین های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد، لذا بررسی وضعیت کلیفرم گرماای به همین دیل در این پژوهش به بررسی اثرات پساب کشتارگاه صنعتی دام سنندج بر روی کلیفرم های گرماپای آزمایش میکروبی مورد استفاده در این پژوهش شامل؛ شمارش کلیفرم های گرماپای داده ها به روش میدانی و آزمایشگاهی گردآوری شده و مورد بررسی قرار گرفته است در بخش میدانی نسبت به تعیین چهارایستگاه نمونه برداری شامل بالادست کشتارگاه دام، وزودی کشتارگاه، خروجی کشتارگاه و یک کیلومرتی پائین دست خروجی دام در طول مسیر رودخانه قشلاق اقدام شده است. به گونه ای که از هر ایستگاه در فول کم آب و پرآب (تابستان و زمستان) با سه تکرار نمونه برداری شده است. در ازمایشگاه میکروبی کلیفرم گرماپای بر اساس روش کشت سطحی و MPN سنجیده شده است. داده های به دست آمده نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری تحلیلی واریانس یکطرفه با آزمون چند دامنه ای دانکن و آزمون تی تست تک گروهی و مستقل بر اساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست جهانی مورد بررسی قرار گرفته ان. نتایج پژوهش نشان داد که پساب کشتارگاه صنعتی دام بر میزان آلودگی حاصل از کلیفرم گرماپای در رودخانه قشلاق تأثیر می گذارد و از حدد استاندارد موجود تجاور می کند. با توجه به وضع موجود ایجاد تأسیسات جدید تصفیه خانه و بازسازی بافت قدیمی آن در کشتارگاه ضروری می باشد.

پساب کشتارگاه، آلودگی رودخانه قشلاق، کیفیت میکروبی