ندا خادم گرایلی - کارشناس ارشد مدیریت تکنولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
رضا رادفر - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

امروزه تحقیق و توسعه و فعالیت های مرتبط با دستیابی به فناوری های جدید در سراسر دنیا یک فعالیت عمده صنعتی شده است. علی رغم اینکه تحقیق و توسعه صنعتی در کشورهای توسعه یافته در سی سال گذشته فعالیتی بوده که اهمیت آن پیوسته رو به افزایش بوده است. در عین حال کشورهای در حال توسعه به تازگی به اهمیت آن پی برده اند. فناور محصولی است که در کارخانه تحقیق و توسعه به وجود می آید و واحدهای تحقیق و توسعه رکن زیربنای فناوری دانسته شده و بزرگترین منبع یگانه نوآوری، تحقیق و توسعه است. برای دستیابی به فناوری روش های گوناگونی وجود دارد و یکی از مهمترین روش های دسترسی به فناوری مخصوصا در بین کشورهای در حال توسعه، مهندسی معکوس است که روشی آگاهانه از روی فناوری موجود می باشد. در این مقاله ضمن بررسی و مرور پیشینه تحقیق و توسعه و مهندسی معکوس ، مدل نرم افزاری شبیه سازی شده جهت دستیابی به موثرترین پارامترها و عوامل موثر تحقیق و توسعه و روابط آنها و ارائه راهبردهای بهینه در واحد تحقیق و توسعه و دستیابی به فناوری های نوین مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین جامعه مورد مطالعه در واحد تحقیق و توسعه کارخانه شیمیایی مهد تابان (تاژ) که یکی از کارخانجات صنعتی مهم در ایران است می باشد. برخی از عوامل موثر کلیدی مورد بررسی در واحد تحقیق و توسعه کارخانه تاژ عبارتند از: تعداد پروژه های انجام شده در واحد R&D، ورودی های سیستم اعم از (مواد اولیه و نیاز جدید) ، نیروی انسانی متخصص و ماهر، مدیریت متبحر واحد تحقیق و توسعه، برنامه ریزی و کنترل پروژه واحد تحقیق و توسعه.

تحقیق و توسعه، مهندسی معکوس، انتقال فناوری، فناوری، سیستم پویا