قباد بور - کارشناس ارشد زراعت
مسعود رفیعی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
علی خورگامی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
ماشااله دانشور - عضو هیات علمی دانشگاه لرستان

به منظور بررسی روش های مختلف خاک ورزی بر روی خصوصیات فیز یکی خا ک، عملکرد و اجزا عملکرد گلرنگ در شرایط دیم خرم آباد، آزمایشی در سال زراعی 83-82 در مزرعه دشت مدبه شهرستان خرم آباد در خا کی با بافت لوم شنی رسی ، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تک رار به اجرا درآمد . تیمار های خاک ورزی در ۶ سطح شامل بدون شخم بدون سمپاشی با علف کش ، بدون شخم یکبار سمپاشی با علف کش، بدون شخم دوبار سمپاشی با علف کش، شخم برگردا ندار، شخم پنجه غازی و شخم قلمی بودند . مقایسه میانگین های ذخیره رطوبتی خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک، عملکرد و اجزای عمل کرد در هر یک از تیمارها نشان داد که درصد رطوبت وزنی خا ک در زمان گلدهی در تیمار شخم قلمی بر تری معنی داری نسبت به سایر تیمارها دارد . بیشترین درصد تخلخل خا ک در لایه صفر تا ۱۵ سانتی متری مربوط به تیمار شخم قلمی و کمترین درصد تخلخل در سیستم بدون شخم بدون سمپاشی با علف کش مشاهده شد . وزن مخصوص ظاهری خا ک قبل از انجام عملیات خاک ورزی و قبل از کاشت در تیمار های اعمال شده با انجام نمونه برداری های لازم، 1/48 گرم به سانتی متر م کعب محاسبه گردید. همچنین در مرحله گلدهی در تیمار های اعمال شده وزن مخصوص ظاهری خا ک محاسبه گردید که در تیمار شخم قلمی برتری نسبتی معنی داری نسبت به سایر تیمار های اعمال شده نشان داد . مقایسه میانگین های عمل کرد و اجزا عمل کرد در هر یک از تیمارها نشان داد که تاثیر خاک ورزی بر روی تعداد طبق در هربوته و تعداد دانه در هر طبق در تیمار شخم قلمی برتری معنی داری نسبت به سایر تیمارها ی اعمال شده داشت . همچنین در خصوص عملکرد دانه و عملکرد روغن بیشترین میانگین به ترتیب با ۱۱۹۱ کیلوگرم در هکتار و 282/54 کیلوگرم در ه کتار مربوط به تیمار شخم قلمی به علت حفظ بیشتر ذخیره رطوبتی و جلوگیری از تنش رطوبتی در مرحله گلدهی بود.

سیستم های خاک ورزی، وزن مخصوص ظاهری خا ک، درصد رطوبت وزنی، عملکرد، گلرنگ، شخم، دیم