احمد جعفرنژاد - استادیار ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور
محمد شریفی الحسینی - مربی پژوهش ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور

به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت تیپ های مختلف گندم آزمایشی در سه تاریخ کاشت ٢٠ مهر، ١٥ آبان و ١٠ آذر با شش رقم گندم پیشتاز، مرودشت (بهاره)، توس، الوند (بینابین)، MV17، الموت (زمستانه) به صورت اسپلیت پلات در سه تکرار، طی دو سال زراعی 84-1382 در ایستگاه نیشابور اجرا شد. نتایج تجزیه مر کب نشان داد بین متوسط عمل کرد در تاریخ های مختلف کاشت تفاوت معنی داری وجود نداشت که علت اصلی آن شرایط متفاوت آب و هوایی دو سال آزمایش بود. ولی بین عملکرد تاریخ های مختلف کاشت در هر سال تفاوت معنی داری وجود داشت به طوریکه در سال اول بیشترین عمل کرد در تاریخ کاشت اول (8804 کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم در تاریخ کاشت سوم (7707 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. در سال دوم سرمای دیررس بهاره (در تاریخ های ٧ و ١٨ فروردین دمای هوا به ترتیب به 7- و 3- درجه سانتیگراد کاهش یافت ) باعث شد که خسارت کمتری به کشت های دیر وارد شود و در نتیجه عملکرد کمتر کاهش یابد . بدین ترتیب اثر سال × تاریخ کاشت در سطح آماری یک درصد معنی دار بود و روند معکوسی در ارتباط با اثر تاریخ کاشت در دوسال مشاهده شد. بدین صورت که متوسط عملکرد دانه سال اول در D2 ،D1 و D3 به ترتیب 8804، 8232 و 7367 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم عملکرد D2 ،D3 و D1 به ترتیب 7707، 7379 و 6158 کیلوگرم در هکتار بود . عکس العمل تیپ های مختلف گندم به تاریخ کاشت در سطح آماری ٥ درصد معنی دار بود ، به طوریکه با تأخیر در کاشت، عملکرد ارقام زمستانه بیشتر از ارقام بینابین و بهاره کاهش یافت و دلیل اصلی آن کاهش معنی دار تعداد سنبله در واحد سطح بود . نتایج کلی نشان داد مناسب ترین تاریخ کاشت تیپ های زمستانه اواسط مهر و تیپ های بهاره اوایل آبان می باشد . همچنین در شرایط مناطق معتدل تیپ های بهاره از عمل کرد بیشتری نسبت به ارقام زمستانه و بینابین برخوردارند لذا برای حصول به حد اکثر تولید ، کشت تیپ های بهاره توصیه می شود.

گندم، تاریخ کاشت، عملکرد