محسن جواهری - دانشجوی ارشد اراک، موسسه اصلاح نهال و بذر ‐- بخش دانه های روغنی
جهانفر دانشیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی سنندج
ابراهیم روحی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی سنندج

به منظور بررسی اثر منبع بر خصوصیات زراعی ارقام آفتابگردان در تاریخ های مختلف کاشت در شرایط دیم آزمایشی در ایستگاه تحقیقات دیم (قاملو)، مرکز تحقیقات کشاورزی استان کردستان ، به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا شد. کرت های اصلی آزمایش شامل ۴ تاریخ کاشت از ۱۰ فروردین به فاصله زمانی ۱۰ روز و کرت ها ی فرعی شامل ۳ رقم آفتابگردان (رکورد، زاریا، آذرگل) با ۴ سطح تیمار اثر منبع (سطح اول به عنوان شاهد، سطح دوم شامل قطع یک در میان برگ ها، سطح سوم شامل قطع 1/3 برگ های بالایی وسطح چهارم شامل قطع 1/3 برگ های میانی ) بود. صفات مورد ارزیابی شامل عملکرد تک بوته، قطر پوکی، قطر طبق، وزن طبق، قطرساقه، وزن ساقه، تعداد دانه های پر طبق، وزن دانه های پر طبق،تعداد دانه های پوک طبق ، وزن هزاردانه ، شاخص برداشت ، تلاش بازآوری، تعداد دانه در طبق بود.نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمار های مختلف منبع از نظر شاخص برداشت اختلاف معنی داری در سطح ١% نشان دادند و همچنین از نظر عملکرد تک بوته و تعداد دانه های پو ک طبق در سطح ۵%معنی دار شده ،، اثر ارقام از نظر عملکرد تک بوته ، قطر طبق ، وزن طبق، وزن ساقه ، تعداد دانه ها ی پرطبق ، وزن دانه های پرطبق ، وزن هزاردانه، تعداد دانه ها ی پو ک طبق ، شاخص برداشت، تلاش بازآوری و تعداد دانه هادر طبق در سطح ١% معنی دار شده، نتایج حاصل از مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد تک بوته در اثر متقابل تاریخ کاشت × منبع در تاریخ کاشت اول و سطح سوم تیمار منبع به میزان 13/77 گرم بوده و کمترین مقدار آن در تاریخ کاشت چهارم و سطح سوم تیمار منبع به میزان 6/263 گرم بوده است، از نظر عملکرد تک بوته مناسب ترین تاریخ کاشت ، تاریخ کاشت اول با (11/51) گرم بوده است و مناسب ترین رقم ، رقم رکورد بوده است. همچنین نتایج همبستگی صفات نشان داد که عملکرد تک بوته با قطر طبق ، وزن طبق ، قطر ساقه ، وزن ساقه ، تعداددانه های پر طبق ، وزن دانه های پرطبق ، وزن هزار دانه ، تعداد دانه ها ی پوک طبق ، شاخص برداشت، تعداد دانه طبق دارای همستگی مثبت و معنی داری می باشد.

آفتابگردان، منبع، تاریخ کاشت، رقم، شرایط دیم