عباداله بانیانی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه
داریوش مظاهری - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی
عابد فروزش - دانشجوی کارشناسی ارشد پردیس ابوریحان

این مطالعه و بررسی مراحل مختلف رشد ساقه و ریشه را در ارقام زودرس و نیز دیر رس بعد از دادن تنش آبی برای مدت معینی و بازیابی این اندام بعد از آن دوره که آبیاری می شوند را تحت بررسی قرار می دهد. این طرح به صورت فاکتوریل 4×3×3 می باشد که در ۳ تکرار و دو سال (81-82) در ورامین انجام گرفت . تیمار های آزمایش عبارتند از رقم (ورامین ، سیندوز و 312-818) تاریخ شروع آبیاری (اولین برگ های حقیقی، ۶ تا ۸ برگی و اولین square) و تاریخ قطع آبیاری 25، 15، 5 شهریور و ٥ مهر. با توجه به نتایج به دست آمده در دو سال آزمایش ، شروع آبیاری در مرحله 8-6 برگی بیشترین عملکرد را تولید نمود . شروع آبیاری در مرحله تشکیل square ها پایین ترین عملکرد را داشته است ، آبیاری در مرحله شروع برگ های حقیقی باعث افزایش رشد رویشی بوته ها گردید . میانگین عملکرد دو سال آزمایش برای (رقم ورامین ، سیندوز و 312-818) شروع آبیاری در مرحله 8-6 برگی به ترتیب 2925، 3278 و 3400 کیلوگرم در هکتار بوده است . بهترین زمان قطع آبیاری برای رقم ورامین و سیندوز در ۵ مهرماه که بالاترین عملکرد را تولید نموده اند ۳۱۵۲ و ۳۴۲۵ کیلوگرم در هکتار و برای رقم 312-818 ، 25 شهریور ماه معادل ۳۶۴۵ کیلوگرم در هکتار بوده است . قطع آبیاری در تاریخ ۵ شهریور پائین ترین عملکرد را برایهر سه رقم ایجاد نمود. با تًاخیر در آبیاری طول ریشه افزایش پیدا نمود. هرچه آبیاری به تًاخیر افتد به خصوص در مرحله square زودرسی هم به طور نسبی افزایش پیدا کرد . رقم سیندوز بالاترین زودرسی را در بین ارقام داشت . بطور کلی با توجه به این نتایج بهترین شروع آبیاری در مرحله 8-6 برگی است ولی می توان آن را تا مرحله Square به تاخیر انداخت و قطع آبیاری از ۲۵ شهریور ماه به بعد می باشد . نتیجه این طرح می تواند ۱تا ۲ نوبت آبیاری اوایل فصل که شدیدًا رقابت و بحران آبی وجود دارد را کاهش داد بدون تاثیرگذاری بر روی عملکرد و کیفیت، زیرا هیچکدام از تیمار های آزمایشی معنی دار نشد.

آبیاری، عملکرد، پنبه